Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι μια από τις σημαντικότερες αιτίες τύφλωσης παγκοσμίως σε άτομα 25 έως 74 ετών. Έως το 2030, εκτιμάται ότι περίπου 191 εκατομμύρια άνθρωποι θα πάσχουν από διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια και περίπου το 25% αυτών θα αντιμετωπίσουν τη σοβαρή μορφή της.
Τι είναι η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια;
Εικόνα βυθού σε ασθενή με προχωρημένες αλλοιώσεις του αμφιβληστροειδή λόγω διαβήτη.
Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι μικροαγγειακή νόσος που καταστρέφει τα αγγεία του αμφιβληστροειδή χιτώνα του οφθαλμού. Πιο συγκεκριμένα οι αλλαγές που προκαλεί στον βυθό του ματιού είναι:
- Μικροανευρύσματα
- Αποφράξεις τριχοειδών αγγείων
- Οίδημα ωχράς κηλίδας
- Ισχαιμία του αμφιβληστροειδή με συνέπεια τη δημιουργία νέων αγγείων που είναι παθολογικά και αιμορραγούν
Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια μπορεί να εμφανιστεί σαν επιπλοκή του σακχαρώδη διαβήτη (Τύπου Ι ή Τύπου ΙΙ). Προχωράει αργά χωρίς να δίνει συμπτώματα στα αρχικά στάδια και μπορεί να οδηγήσει σε τύφλωση, αν δεν διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί έγκαιρα. Η εμφάνισή της δεν εξαρτάται από το αν ο ασθενής είναι σε ινσουλινοθεραπεία ή όχι και η πρόγνωσή της χειροτερεύει αναλογικά με το διάστημα που πάσχει ο ασθενής από σακχαρώδη διαβήτη.
Ποιοι είναι οι τύποι της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας;
Οι τύποι ή αλλιώς τα στάδια διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας είναι δύο: η μη παραγωγική και η παραγωγική.
Μη παραγωγική αμφιβληστροειδοπάθεια
Η μη παραγωγική αμφιβληστροειδοπάθεια αποτελεί την πιο συχνή μορφή της νόσου. Δεν παρουσιάζει συμπτώματα στις περισσότερες περιπτώσεις, καθώς αφορά τα αρχικά στάδιά της. Στην εξέταση αποκαλύπτονται μικρές διατάσεις των αιμοφόρων αγγείων (μικροανευρύσματα). Όσο προχωρά η νόσος, τα τοιχώματα των αγγείων γίνονται πιο αδύναμα και διαπερατά, με αποτέλεσμα να διαρρέει υγρό και αίμα προς τα έξω, προκαλώντας οιδήματα και αιμορραγίες εντός του αμφιβληστροειδή. Τέλος, τα αγγεία έχουν αυξημένη προδιάθεση να αποφρασσονται, λόγω του σακχαρώδη διαβήτη και της φλεγμονής.
Η μη παραγωγική αμφιβληστροειδοπάθεια διαχωρίζεται σε τρία επιμέρους στάδια: την ήπια, την ενδιάμεση και τη σοβαρή μορφή.
Παραγωγική αμφιβληστροειδοπάθεια
Το στάδιο αυτό είναι η προχωρημένη και πιο σοβαρή μορφή της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας. Ονομάζεται “παραγωγική” γιατί χαρακτηρίζεται από παραγωγή παθολογικών νεοαγγείων στον αμφιβληστροειδή χιτώνα, στο οπτικό νεύρο και την ίριδα. Αυτά τα νεοαγγεία οδηγούν σε σοβαρές αιμορραγίες, αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης και αποκόλληση του αμφιβληστροειδή.
Τι είναι η διαβητική ωχροπάθεια (Διαβητικό οίδημα ωχράς);
Στο πλαίσιο της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας, τα αγγεία του αμφιβληστροειδή είναι παθολογικά και προκαλούν διαρροή υγρού και αίματος γύρω από αυτά, μέσω των εύθραυστων τοιχωμάτων τους. Όταν το υγρό συσσωρεύεται στο κέντρο του αμφιβληστροειδή, δηλαδή στην ωχρά κηλίδα που αποτελεί το ανατομικό μέρος του ματιού μέσω του οποίου έχουμε την ευκρινή όραση, παρατηρείται πτώση της όρασης.
Η διαβητική ωχροπάθεια ή οίδημα της ωχράς κηλίδας μπορεί να εμφανιστεί είτε στο μη παραγωγικό είτε στο παραγωγικό στάδιο της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας. Αντιμετωπίζεται με ενέσιμη χορήγηση anti-VEGF εντός του οφθαλμού.
Ποια είναι τα αίτια της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας;
Οι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας είναι:
- Η διάρκεια του σακχαρώδη διαβήτη
- Η κακή ρύθμιση του σακχαρώδη διαβήτη
- Το κάπνισμα
- Η υπέρταση
- Η εγκυμοσύνη
- Τα αυξημένα επίπεδα λιπιδίων στο αίμα
- Η άπνοια ύπνου
Συμπτώματα της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας
Τα συμπτώματα της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας εμφανίζονται στις πιο προχωρημένες μορφές της και περιλαμβάνουν:
- Σταδιακή πτώση της όρασης
- Σκιές και “μυγάκια” στο οπτικό πεδίο
- Φωτοευαισθησία και φωτοστέφανα ειδικά τις νυχτερινές ώρες
- Δυσκολία προσαρμογής της όρασης στο σκοτάδι
- Διπλή όραση
- Ξαφνική απώλεια όρασης
Πρόληψη διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας
Η καλύτερη μορφή πρόληψης της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας είναι η έγκαιρη διάγνωση. Ο συστηματικός οφθαλμολογικός έλεγχος του ασθενή, από τη στιγμή που θα διαγνωσθεί με σακχαρώδη διαβήτη, είναι εξαιρετικά σημαντικός για την πρόληψη των σοβαρών επιπλοκών της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας. Και αυτό γιατί τα συμπτώματα εμφανίζονται μόνο σε πιο προχωρημένες φάσεις, όπως σε αιμορραγία του υαλώδους ή οίδημα της ωχράς κηλίδας. Ανάλογα με τα ευρήματα που θα προκύψουν κατά τη πρώτη εξέταση, ο ιατρός θα σας συστήσει ετήσιους ή και συχνότερους ελέγχους.
Εκτός, όμως, από τους οφθαλμολογικούς ελέγχους ο ασθενής πρέπει να ρυθμίζει σωστά τον διαβήτη, την αρτηριακή πίεση και τα επίπεδα χοληστερίνης του. Ο καλός έλεγχος αυτών των παραμέτρων μειώνει σημαντικά την πιθανότητα επιδείνωσης της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας.
Διάγνωση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας
Προκειμένου να γίνει η διάγνωση, ο ασθενής εξετάζεται λεπτομερώς με έλεγχο οπτικής οξύτητας, μέτρηση ενδοφθάλμιας πίεσης, έλεγχο προσθίου και οπισθίου ημιμορίου, βυθοσκόπηση και οπτική τομογραφία συνοχής (OCT) για τον έλεγχο ύπαρξης οιδήματος της ωχράς κηλίδας.
Σε περιστατικά προχωρημένων μορφών σοβαρής μη παραγωγικής ή παραγωγικής μορφής, πραγματοποιείται αγγειογραφία με σκιαγραφικό, προκειμένου να απεικονισθεί με ακρίβεια η έκταση της ισχαιμίας και να καθοριστεί το κατάλληλο πλάνο θεραπείας. Σε περιπτώσεις που οι ασθενείς προσέρχονται με οξεία αιμορραγία του υαλώδους, διενεργείται υπέρηχος, καθώς η βυθοσκόπηση δεν είναι δυνατή εν μέσω της πυκνής αιμορραγίας.
Ποια είναι η θεραπεία για τη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια;
Η θεραπεία της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας περιλαμβάνει:
- Φωτοπηξία με Argon laser: Εστιακή φωτοπηξία περιοχών που ισχαιμούν, ώστε να περιοριστεί η παραγωγή VEGF εντός του αμφιβληστροειδή που οδηγεί στη δημιουργία των νέων παθολογικών αγγείων.
- Ενδοϋαλοειδικές εγχύσεις anti-VEGF (Vascular Endothelial Growth Factor): Έγχυση μέσα στο μάτι φαρμάκων anti-VEGF, όπως το Lucentis και το Eylea, για θεραπεία του οιδήματος της ωχράς κηλίδας.
- Χειρουργείο υαλοειδεκτομής: Επέμβαση σε περιπτώσεις πυκνής και επιμένουσας ενδοϋαλοειδικής αιμορραγίας ή αποκόλλησης του αμφιβληστροειδή.
