Τα ξανθελάσματα είναι κιτρινόχρωμες βλάβες στην περιοχή των βλεφάρων και αφορούν συνήθως ανθρώπους μέσης ηλικίας.

Τι είναι τα ξανθελάσματα

Συγκεκριμένα, τα ξανθελάσματα είναι καλοήθεις εναποθέσεις κρυστάλλων χοληστερόλης και αφορούν την περιοχή του δέρματος γύρω από τα βλέφαρα. Πιο συχνά εμφανίζονται στην εσωτερική πλευρά, γύρω από την έσω γωνία του ματιού, τον έσω κανθό. Ξανθελάσματα μπορούν να εμφανιστούν στο κάτω βλέφαρο ή/και στο άνω βλέφαρο και είναι συνήθως συμμετρικά. Τείνουν να επεκτείνονται σε μέγεθος και να ενώνονται μεταξύ τους, προκαλώντας μεγαλύτερες βλάβες. Η εμφάνιση των ξανθελασμάτων είναι συχνότερη στις γυναίκες από ότι στους άνδρες και αφορούν στην πλειονότητά τους ανθρώπους της μέσης ηλικίας. Δεν προκαλούν λειτουργικά προβλήματα στα μάτια, ενώ το πρόβλημα που προκαλούν είναι κατά κύριο λόγο αισθητικό.

Ποια είναι τα αίτια που προκαλούν τα ξανθελάσματα;

Σχεδόν οι μισοί ασθενείς με ξανθελάσματα στα μάτια έχουν κάποια διαταραχή των λιπιδίων του αίματος. Σε αυτές περιλαμβάνονται η υπερλιπιδαιμία τύπου ΙΙ ή τύπου ΙV, τα υψηλά επίπεδα ολικής χοληστερόλης, τα υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων καθώς και τα χαμηλά επίπεδα της “καλής” χοληστερόλης (HDL). Παρά, όμως, την υψηλή συσχέτιση με υπερλιπιδαιμικές καταστάσεις, το 50% με 70% των ασθενών με ξανθελάσματα έχουν φυσιολογικά επίπεδα λιπιδίων στο αίμα κατά την πρώτη τους επίσκεψη στον ιατρό. 

Έρευνες έχουν δείξει πως τα ξανθελάσματα μπορεί να είναι προδιαθεσικοί παράγοντες για έμφραγμα του μυοκαρδίου, εμφάνιση στεφανιαίας νόσου, σοβαρή μορφή αρτηριοσκλήρυνσης και θανάτου στο γενικό πληθυσμό. 

Παράγοντες που αυξάνουν τη πιθανότητα εμφάνισης των ξανθελασμάτων είναι: 

  • Ο σακχαρώδης διαβήτης
  • Ο υποθυρεοειδισμός
  • Η καρδιαγγειακή νόσος
  • Η παχυσαρκία
  • Ο αλκοολισμός
  • Η παγκρεατίτιδα
  • Το κάπνισμα

Πώς γίνεται η διάγνωση των ξανθελασμάτων;

Η διάγνωση των ξανθελασμάτων γίνεται κλινικά. Ο ιατρός θα κάνει πλήρη οφθαλμολογική εξέταση που περιλαμβάνει έλεγχο της οπτικής οξύτητας, της ενδοφθάλμιας πίεσης και βυθοσκόπηση.

Σημαντική είναι η εξέταση των βλεφάρων και της περιοφθάλμιας περιοχής. Τα βλέφαρα ελέγχονται για χαλάρωση και περίσσεια δέρματος, καθώς η αφαίρεση μεγάλης έκτασης ξανθελασμάτων σε νέο ασθενή μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλη τάση του βλεφάρου, προκαλώντας το λεγόμενο εκτρόπιο στο κάτω βλέφαρο. Σε νεότερους ασθενείς, λοιπόν, ο ιατρός θα πρέπει να υπολογίζει την έκταση της βλάβης, ώστε να προβλεφθεί η λήψη κατάλληλου μεγέθους μοσχεύματος του ίδιου ασθενή από άλλη περιοχή. Με αυτό τον τρόπο εξασφαλίζεται ότι θα καλυφθεί το κενό, χωρίς να προκληθεί λειτουργικό πρόβλημα στον οφθαλμό.

Ομοίως, και στα άνω βλέφαρα είναι σημαντικό να αποφευχθεί μετεγχειρητικά ο λαγόφθαλμος, δηλαδή η αδυναμία πλήρους κλεισίματος του οφθαλμού, σε περίπτωση αφαίρεσης αρκετής ποσότητας δέρματος, λόγω μεγάλης έκτασης ξανθελάσματος.

Ο αιματολογικός έλεγχος, ειδικά σε νεότερους ασθενείς, είναι απαραίτητος για την πρόληψη και τη θεραπεία πιθανών καρδιαγγειακών νοσημάτων, που μπορεί να σχετίζονται με την εμφάνιση των ξανθελασμάτων. Ο ιατρός σας θα ζητήσει πλήρη αιματολογικό έλεγχο που θα περιλαμβάνει επίπεδα LDL και HDL χοληστερίνης, τριγλυκερίδια και απολιποπρωτεΐνη B100. 

Ακόμη, ο θεράπων ιατρός ενδέχεται να ζητήσει περαιτέρω εξετάσεις, όπως αξονική ή μαγνητική τομογραφία και εξετάσεις αίματος, προκειμένου να αποκλειστούν σπάνιες περιπτώσεις που περιλαμβάνουν σύνδρομα, όπως το Erdheim-Chester. Αυτά σχετίζονται με εμφάνιση πολλαπλών όγκων στο σώμα και στον οφθαλμικό κόγχο και μπορεί να εμφανίζουν παρόμοιες βλάβες με τα ξανθελάσματα. Σε περίπτωση κλινικής αμφιβολίας, ενδέχεται να χρειαστεί να γίνει βιοψία των βλαβών, καθώς είναι η μόνη εξέταση που μας παρέχει σιγουριά για τη διάγνωση.

Αφαίρεση ξανθελασμάτων

Οι επεμβατικές μέθοδοι για την εξάλειψη των ξανθελασμάτων είναι οι ακόλουθες:

Χειρουργική αφαίρεση ξανθελασμάτων

Η χειρουργική αφαίρεση των ξανθελασμάτων αποτελεί τη βασική μέθοδο αντιμετώπισης, καθώς εξασφαλίζει τα πιο ριζικά και μόνιμα αποτελέσματα. Τα ξανθελάσματα είναι σχεδόν πάντα επιφανειακές βλάβες και δε χρειάζεται η λήψη μοσχεύματος από άλλη περιοχή. Περιλαμβάνει μικρή τομή στα όρια του ξανθελάσματος και ολοκληρωτική αφαίρεση και συρραφή των άκρων. Το μεγάλο πλεονέκτημα της χειρουργικής αφαίρεσης είναι πως αποτελεί τη μόνη μέθοδο που επιλέγεται προκειμένου να γίνει βιοψία της βλάβης αν χρειαστεί. Επίσης, η βλάβη αφαιρείται εξ’ ολοκλήρου και οι τομές εξαφανίζονται, καθώς γίνονται κατά μήκος των φυσιολογικών ρυτίδων του δέρματος της περιοχής. 

Αφαίρεση με CO2 laser (χειρουργικό λέιζερ διοξειδίου του άνθρακα)

Το CO2 laser εκπέμπει μια έντονη δέσμη φωτός, η οποία εξατμίζει το νερό των κυττάρων του δέρματος και της γύρω περιοχής, προκαλώντας έντονη θερμική βλάβη και καταστρέφοντας τα κύτταρα του ξανθελάσματος. Ταυτόχρονα, αυξάνει την παραγωγή κολλαγόνου του οργανισμού μας, ενεργοποιώντας την επούλωση και τη γρήγορη αποκατάσταση του τραύματος που προκαλεί. Πιθανές επιπλοκές από τη χρήση του CO2 laser περιλαμβάνουν την εμφάνιση παροδικής ερυθρότητας του δέρματος, τη δημιουργία ουλής, την αλλαγή του χρώματος του δέρματος στην περιοχή, το έγκαυμα και το εκτρόπιο. 

Συντηρητική Θεραπεία

Τέλος, η συντηρητική θεραπεία των ξανθελασμάτων περιλαμβάνει δίαιτα χαμηλή σε λιπαρά καθώς και λήψη στατινών από του στόματος. Η τήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής και η διακοπή αλκοόλ και καπνίσματος μπορεί να συμβάλλουν σημαντικά στη μείωση του ρίσκου εμφάνισης περαιτέρω ξανθελασμάτων. 

Ποιο είναι το κόστος αφαίρεσης των ξανθελασμάτων;

Το κόστος της αφαίρεσης των ξανθελασμάτων εξαρτάται από παράγοντες όπως είναι το μέγεθος των βλαβών, ο αριθμός τους αλλά και από η γενικότερη κατάσταση των βλεφάρων. Η τιμή αυξάνεται σε περίπτωση που χρειαστεί λήψη μοσχεύματος από άλλη περιοχή για κάλυψη των ξανθελασμάτων που έχουν αφαιρεθεί. Ο ιατρός θα σας εξηγήσει διεξοδικά τους παράγοντες που θα διαμορφώσουν το τελικό κόστος της αφαίρεσης στη δική σας περίπτωση.

Συχνές Ερωτήσεις

Υπάρχει πιθανότητα εμφάνισης των ξανθελασμάτων;

Τα ξανθελάσματα υπάρχει πιθανότητα να επανεμφανιστούν μετά την αφαίρεσή τους. Για αυτόν τον λόγο είναι απαραίτητη η σωστή και πλήρης αφαίρεσή τους από ειδικό οφθαλμοπλαστικό χειρουργό.

O Δρ. Θάνος Μπεζάτης είναι χειρουργός οφθαλμίατρος στην Αθήνα και διατηρεί σύγχρονο οφθαλμολογικό ιατρείο στο Κολωνάκι. Ειδικεύεται στη χειρουργική του καταρράκτη, τη διαθλαστική χειρουργική και στη χειρουργική βλεφάρων και δακρυϊκού συστήματος. Είναι ειδικευθείς και διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Βόννης και μετεκπαιδευμένος επί εξαετία στο Ηνωμένο Βασίλειο. Έχει διατελέσει διευθυντής τμήματος Καταρράκτη και Οφθαλμοπλαστικής του Moorfields Eye Hospital London.