Τι είναι η οπή ωχράς κηλίδας; Στάδια.
Η οπή της ωχράς κηλίδας είναι μια πάθηση που χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη μιας μικρής τρύπας στην περιοχή της ωχράς κηλίδας. Συχνά συνυπάρχει με μία μεμβράνη στην επιφάνεια της ωχράς κηλίδας, την επιαμφιβληστροειδική μεμβράνη. Τυπικά αφορά ασθενείς άνω των 60 ετών και πιο συχνά εντοπίζεται στις γυναίκες.
Υπάρχουν 4 στάδια της νόσου:
- Στάδιο 1: Είναι το πολύ αρχικό στάδιο της λεγόμενης “επαπειλούμενης” οπής ωχράς κηλίδας. Σε αυτό, παρατηρείται μια μικρή πάχυνση στην περιοχή της ωχράς κηλίδας με υπέγερση στο κατώτερο τμήμα της, τη στιβάδα των φωτοϋποδοχέων. Στο στάδιο αυτό ο ασθενής παραμένει ασυμπτωματικός.
- Στάδιο 2: Η δημιουργία οπής έχει ξεκινήσει, αλλά είναι μικρή σε μέγεθος και συγκεκριμένα μικρότερη από 400 μm. Στο στάδιο αυτό ο ασθενής παρουσιάζει συμπτώματα μείωσης της κεντρικής όρασης.
- Στάδιο 3: Η οπή έχει διάμετρο μεγαλύτερη των 400 μm.
- Στάδιο 4: Η οπή έχει διάμετρο μεγαλύτερη από 400 μm και παρατηρείται αποκόλληση του οπίσθιου υαλοειδούς.
Τα τελευταία έτη, με την εισαγωγή της οπτικής τομογραφίας συνοχής (OCT) ως βασικό διαγνωστικό μέσο, χρησιμοποιείται σταδιοποίηση με βάση τα ευρήματα της OCT. Πρωτεύον στοιχείο για την κατηγοριοποίηση αποτελεί πια το ποσοστό και η έκταση της επαφής και έλξης που ασκεί το οπίσθιο υαλοειδές σώμα στη περιοχή της ωχράς κηλίδας με βάση την τρισδιάστατη και αναλυτική εικόνα που προσφέρει η τομογραφία.
Από ποια αίτια προκαλείται η οπή στην ωχρά κηλίδα;
Στις περισσότερες περιπτώσεις η οπή ωχράς κηλίδας εμφανίζεται χωρίς υποκείμενη αιτία και ονομάζεται ιδιοπαθής. Σπανιότερα μπορεί να οφείλεται σε:
- Τραύμα του οφθαλμού
- Χρόνιες και επαναλαμβανόμενες ενδοφθάλμιες φλεγμονές (όπως είναι η ενδιάμεση ή η οπίσθια ραγοειδίτιδα)
- Ιστορικό ρωγμής ή/και αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς
- Ιστορικό φωτοπηξίας ή κρυοθεραπείας του αμφιβληστροειδούς
- Σακχαρώδη διαβήτη και διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια
Στην παθογένεση της οπής ωχράς κηλίδας θεωρείται πως συμβάλλει η ανώμαλη και ισχυρή έλξη που ασκείται από την οπίσθια επιφάνεια του υαλοειδούς σώματος, το οποίο φυσιολογικά σε όλους σε κάποιο στάδιο της ζωής αποκολλάται σταδιακά από τον αμφιβληστροειδή. Οποιαδήποτε οφθαλμολογική επέμβαση η προκαλεί ταχεία και απότομη αποκόλληση του οπίσθιου υαλοειδούς μπορεί δυνητικά να επιφέρει μια οπή ωχράς κηλίδας.
Ποια είναι τα συμπτώματα της οπής της ωχράς κηλίδας;
Τα συμπτώματα ποικίλλουν ανάλογα με το στάδιο της νόσου. Έτσι μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Ήπια αλλοίωση στη ποιότητα της όρασης.
- Παραμόρφωση των ειδώλων.
- Μείωση έως απώλεια της κεντρικής όρασης, με αποτέλεσμα τη δυσκολία στο διάβασμα ή την αναγνώριση προσώπων.
- Μεταμορφοψίες, δηλαδή οι ευθείες γραμμές να εμφανίζονται στραβές ή καμπύλες.
Αξίζει να σημειωθεί πως πολλοί ασθενείς αργούν να παρατηρήσουν οποιαδήποτε συμπτώματα καθώς η οπή ωχράς συνήθως αφορά μόνο τον ένα οφθαλμό, και πολύ σπάνια εμφανίζεται ταυτόχρονα και στους δύο, με αποτέλεσμα αν δεν καλυφθεί το υγιές μάτι να μη γίνεται αντιληπτή η μειωμένη όραση.
Πώς γίνεται η διάγνωση της οπής ωχράς κηλίδας; Εξετάσεις.
Η διάγνωση της οπής ωχράς κηλίδας γίνεται με τις ακόλουθες εξετάσεις:
- Μέτρηση της οπτικής οξύτητας
- Εξέταση πρόσθιων και οπίσθιων ημιμορίων στη σχισμοειδή λυχνία
- Βυθοσκόπηση: Μετά απο ενστάλαξη ειδικών μυδριατικών σταγόνων η κόρη διαστέλλεται και είναι δυνατή η αναλυτική επισκόπηση του βυθού.
- Οπτική τομογραφία συνοχής (OCT): Αποτελεί τη βασική εξεταστική απεικονιστική μέθοδο για τη διάγνωση και την παρακολούθηση όλων των παθήσεων της ωχράς κηλίδας. Επιτρέπει τη λεπτομερή χαρτογράφηση των στιβάδων της ωχράς κηλίδας και την εκτίμηση της έλξης του οπίσθιου υαλοειδούς στην ωχρά κηλίδα, καθώς και το βάθος και τη διάμετρο της οπής.
Ποια είναι η θεραπεία για την οπή της ωχράς κηλίδας;
Στο αρχικό στάδιο μέχρι και τη μερικού πάχους οπή της ωχράς κηλίδας συστήνεται η συντηρητική αντιμετώπιση, δηλαδή η τακτική παρακολούθηση του ασθενούς. Συχνά μια αρχόμενη οπή ωχράς κηλίδας με ταυτόχρονη παρουσία έλξης από το υαλοειδές παραμένει σταθερή και η έλξη λύνεται αυτόματα μετά από ένα χρονικό διάστημα. Σε πιο προχωρημένα στάδια με πλήρους πάχους οπή παρατηρείται σημαντική μείωση της κεντρικής όρασης και η μόνη λύση είναι η χειρουργική επέμβαση. Όσο νωρίτερα γίνει η επέμβαση, τόσο καλύτερη είναι η πρόγνωση για την πλήρη αποκατάσταση της όρασης και τη βελτίωση των συμπτωμάτων.
Η χειρουργική επέμβαση ονομάζεται υαλοειδεκτομή, η οποία συνίσταται στη χειρουργική αφαίρεση όλου του υαλοειδούς σώματος και την αφαίρεση της επιαμφιβληστροειδικής μεμβράνης που συνυπάρχει. Στο τέλος του χειρουργείου τοποθετείται ειδικό αέριο στην υαλοειδική κοιλότητα, το οποίο απορροφάται σταδιακά σε 4 με 6 εβδομάδες. Τις πρώτες ημέρες μετά από την επέμβαση ο ασθενής πρέπει να κρατάει ειδική θέση σώματος και να ξαπλώνει μπρούμυτα, ώστε το αέριο να πιέζει την ωχρά κηλίδα και να επιταχυνθεί το κλείσιμο της οπής.
Αξίζει να σημειωθεί πως κατά το διάστημα που το αέριο υπάρχει ακόμα εντός του οφθαλμού, ο ασθενής απαγορεύεται να πετάξει με αεροπλάνο ή να βρεθεί σε πολύ υψηλά υψόμετρα, καθώς υπάρχει κίνδυνος διαστολής του αερίου εντός του οφθαλμού, με αποτέλεσμα απότομη αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης. Η βελτίωση της όρασης είναι άμεσα σημαντική και σημειώνεται μέχρι και ένα έτος μετά από την επέμβαση.
