Συνήθως προηγούνται είτε πολλαπλές ενδοφθάλμιες επεμβάσεις είτε προϋπάρχει σοβαρό τραύμα που οδηγεί στη σταδιακή συρρίκνωση του οφθαλμού. Σπάνια γίνεται σε σοβαρές μετεγχειρητικές ενδοφθάλμιες λοιμώξεις που δεν ανταποκρίνονται στα αντιβιοτικά.
Υπάρχουν δύο μέθοδοι να αφαιρεθεί ένας οφθαλμός, η εξόρυξη και η εκκένωση. Οι δύο αυτές μέθοδοι διαφέρουν στην ένδειξη και στο τρόπο χειρουργείου. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων πραγματοποιούνται υπό γενική αναισθησία.
Η εξόρυξη οφθαλμού είναι η πλήρης αφαίρεση του βολβού ενώ η εκκένωση είναι η αφαίρεση των περιεχομένων του αφήνοντας τον εξωτερικό λευκό χιτώνα (“σκληρός χιτώνας”) στη θέση του.
Η εκκένωση βολβού πραγματοποιείται συχνότερα γιατί έχει αρκετά πλεονεκτήματα σε σχέση με την εξόρυξη. Με τη διατήρηση του λευκού σκληρού χιτώνα στη θέση του επιτυγχάνεται καλύτερο αισθητικό και λειτουργικό αποτέλεσμα με πολύ καλή κινητικότητα της πρόθεσης που εμφυτεύεται. Επίσης η ανάρρωση από το χειρουργείο είναι σημαντικά ταχύτερη.
Η εξόρυξη πλέον γίνεται μόνο σε περιπτώσεις ενδοφθάλμιων όγκων, π.χ. μελανώματος. Το εμφύτευμα ράβεται στους μύες του ματιού.
Και στις δύο μεθόδους, το εμφύτευμα είναι συνήθως ακρυλικό σε μορφή σφαίρας και διαμέτρου περί τα 20-22mm.
Και στις δύο τεχνικές μπαίνει στο τέλος του χειρουργείου μια προσωρινή πρόθεση (τεχνητός οφθαλμός) που προσομοιάζει αυτόν του άλλου ματιού. Η πρόθεση συγκρατείται στη θέση της από τα βλέφαρα. Στις 6-8 εβδομάδες γίνεται ο σχεδιασμός και τοποθέτηση της μόνιμης πρόθεσης από εξειδικευμένους προσθετολόγους.
Με τις επεμβάσεις αυτές επιτυγχάνεται άριστο αισθητικό αποτέλεσμα.
Η αφαίρεση του ματιού γίνεται μόνο αφού οι συντηρητικές μέθοδοι έχουν εξαντληθεί καθώς είναι μία μορφή ακρωτηριασμού με σοβαρές συνέπειες για τη ψυχολογία του ασθενούς. Ο ιατρός θα εξηγήσει εκτενώς τις εναλλακτικές καθώς και την όλη διαδικασία.
Σε ασθενείς που ο πόνος βελτιώνεται με τοπικά η συστηματικά αναλγητικά και θέλουν μόνο αισθητική βελτίωση της εικόνας του ματιού είναι δυνατός ο σχεδιασμός και προσαρμογή ζωγραφισμένων φακών επαφής ή ειδικά σχεδιασμένων προθέσεων που τοποθετούνται πάνω στο βολβό και προσομοιάζουν σε σχήμα και χρώμα το υγιές μάτι. Δίνουν ένα πολύ ικανοποιητικό αποτέλεσμα και συχνά η λύση του χειρουργείου παρατείνεται για χρόνια μετά.
Η διακοπή αντιπηκτικών φαρμάκων είναι απαραίτητη πριν το χειρουργείο για να αποφευχθεί σημαντικού βαθμού διεγχειρητική αιμορραγία. Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα συνίσταται επίσης να διακοπούν 2 εβδομάδες πριν την ημέρα του χειρουργείου.
Το χειρουργείο γίνεται υπό γενική αναισθησία και διαρκεί μιάμιση ώρα περίπου. Ο ασθενής παίρνει εξιτήριο λίγες ώρες μετά. Το χειρουργημένο μάτι παραμένει κλειστό με επίδεσμο για μία εβδομάδα και χορηγούνται αντιβιοτικά από του στόματος. Κάποιες φορές χορηγούνται στεροειδή για λίγες εβδομάδες ώστε να επιταχυνθεί η βελτίωση του οιδήματος. Ο χειρουργός θα δώσει στον ασθενή οδηγίες για καθαρισμό της περιοχής και του προσώπου.
Σπάνια το εμφύτευμα ξεπροβάλλει από τους ιστούς αυξάνοντας το ρίσκο μόλυνσης. Σε αυτές τις περιπτώσεις συνίσταται η αφαίρεσή του και η τοποθέτηση μοσχεύματος δερματικού λίπους που παίρνονται από την κοιλιακή χώρα του ασθενούς.
