Τι είναι η εξέταση των οπτικών πεδίων;
Τα οπτικά πεδία είναι η βασική εξέταση για παθήσεις του οπτικού νεύρου, όπως το γλαύκωμα, καθώς και για διάφορες νευρολογικές παθήσεις. Αποτελεί, πλέον, βασικό μέρος της πλήρους οφθαλμολογικής εξέτασης μιας και η συχνότητα εμφάνισης του γλαυκώματος στον γενικό πληθυσμό είναι αυξημένη. Οι γνώσεις μας για τις παθήσεις του οπτικού νεύρου έχουν διευρυνθεί σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες, καθιερώνοντας την εξέταση των οπτικών πεδίων ως την πλέον αξιόπιστη και ευαίσθητη μέθοδο ανάλυσης της λειτουργίας του. Τα οπτικά πεδία είναι βασικό μέρος του εξοπλισμού κάθε οφθαλμολογικού ιατρείου ή μονάδας.
Ο χώρος που μπορεί να γίνει αντιληπτός από το μάτι μας λέγεται οπτικό πεδίο. Το γλαύκωμα, αλλά και νευρολογικές παθήσεις, μπορεί να οδηγήσουν σταδιακά ή και ξαφνικά σε ελλείμματα στο οπτικό πεδίο και την περιφερική όραση, δηλαδή στην εμφάνιση περιοχών στις οποίες ο ασθενής δεν αντιλαμβάνεται τα οπτικά ερεθίσματα. Αυτό μπορεί, ειδικά σε αρχικές μορφές, να μην είναι αντιληπτό από τον ασθενή με αποτέλεσμα πολλά άτομα με παθήσεις του οπτικού νεύρου να καταλήγουν πολύ αργά στον οφθαλμίατρο έχοντας χάσει την περιφερική όραση. Για αυτόν τον λόγο, το οπτικό πεδίο πρέπει να εφαρμόζεται ανά 1 με 2 έτη στο πλαίσιο του τυπικού οφθαλμολογικού ελέγχου.
Πόσο διαρκεί η εξέταση των οπτικών πεδίων;
Η συνολική διάρκεια της εξέτασης των οπτικών πεδίων ποικίλλει ανάλογα με την ένδειξη και τη διερευνώμενη αιτία. Υπάρχουν διάφοροι τύποι εξέτασης οπτικών πεδίων, οι οποίοι διαφέρουν μεταξύ τους, αναλόγως με το αν η πάθηση είναι το γλαύκωμα ή κάποια νευρολογική αιτία που χρειάζεται διαφορετική μέθοδο ανάλυσης από το μηχάνημα των οπτικών πεδίων. Σε κάθε περίπτωση, η εξέταση δεν ξεπερνά τα 8 με 10 λεπτά ανά οφθαλμό. Επομένως, εφόσον η εξέταση γίνεται σε κάθε οφθαλμό ξεχωριστά, η συνολική διάρκειά της δεν ξεπερνά τα 20 λεπτά.
Πώς γίνεται η εξέταση των οπτικών πεδίων;
Όπως αναφέραμε παραπάνω, η εξέταση γίνεται σε κάθε μάτι χωριστά. Ο ασθενής είναι καθιστός με το ένα μάτι κλειστό με ειδική καλύπτρα, και στερεώνει το πηγούνι και το μέτωπο σε ειδική άνετη θέση, μπροστά στο μηχάνημα που είναι ένα κοίλο φωτισμένο ημισφαίριο. Ο υπολογιστής, στην αρχή της εξέτασης, προβάλλει ένα σταθερά φωτισμένο σημείο στο κέντρο του κοίλου ημισφαιρίου. Ο ασθενής εστιάζει σε αυτο το σημείο σε όλη τη διάρκεια της εξέτασης.
Ο υπολογιστής του μηχανήματος διαθέτει ειδικό πρόγραμμα που προσαρμόζεται και εξατομικεύεται στην πάθηση του ασθενή. Όταν ξεκινήσει η εξέταση, προβάλλει κάθε δευτερόλεπτο ένα διαφορετικό φωτεινό σημείο διαφορετικού μεγέθους και φωτεινότητας σε οποιοδήποτε σημείο της έκτασης του ημισφαιρίου. Ο ασθενής, εστιάζοντας πάντα στο κεντρικό και μονίμως αναμμένο κεντρικό σημείο, πατάει το κουμπί ενός χειριστηρίου, κάθε φορά που αντιλαμβάνεται το αντίστοιχο φωτεινό ερέθισμα. Στην εξέταση οπτικών πεδίων η καλή συνεργασία του ασθενούς είναι απαραίτητη για να είναι τα αποτελέσματα της εξέτασης αξιόπιστα.
Σε περίπτωση που ο ασθενής δεν αντιληφθεί κάποιο φωτεινό σημείο, ο υπολογιστής θα δώσει εκ νέου σε μεταγενέστερο χρόνο κατά την εξέταση ένα νέο ερέθισμα στο ίδιο σημείο μεγαλύτερης έντασης και φωτεινότητας. Με αυτόν τον τρόπο, διαμορφώνει έναν “χάρτη” στον οποίο απεικονίζει σημεία του οπτικού πεδίου, τα οποία ο ασθενής είτε δεν αντιλαμβάνεται πλήρως είτε αντιλαμβάνεται με μειωμένη ευκολία.
Η αξία της εξέτασης των οπτικών πεδίων έγκειται στην υψηλή ευαισθησία για την ανάδειξη λειτουργικών παθήσεων του οπτικού νεύρου, ακόμα και πριν γίνουν αισθητά είτε από τον ασθενή είτε από τον ιατρό σε μια εξέταση στη σχισμοειδή λυχνία. Επίσης, εξαιρετικής σημασίας είναι η δυνατότητα που προσφέρει για την παρακολούθηση του γλαυκώματος σε βάθος χρόνου με καταγραφή της πορείας εξέλιξης της νόσου, πιθανών αλλαγών, καθώς και ανταπόκρισης σε αγωγή.
Πότε γίνεται μία εξέταση του οπτικού πεδίου;
Η εξέταση του οπτικού πεδίου είναι σημαντικό να πραγματοποιείται στο πλαίσιο συστηματικού ελέγχου κάθε 1 με 2 έτη. Ακόμη, η εξέταση γίνεται στις παρακάτω περιπτώσεις:
- Σε ετήσια βάση, σε ασθενείς με κληρονομικό ιστορικό γλαυκώματος (ειδικά σε πρώτου βαθμού συγγενή με διεγνωσμένο γλαύκωμα).
- Ανά τακτά χρονικά διαστήματα για την παρακολούθηση του γλαυκώματος.
- Σε ασθενείς με συμπτώματα νευρολογικής φύσεως όπως διπλωπία, έντονες κεφαλαλγίες / ημικρανίες ή ξαφνική απώλεια όρασης.
- Σε ασθενείς με ενδοφθάλμιες φλεγμονές.
- Σε ασθενείς με δυστροφίες του αμφιβληστροειδούς.
- Σε ασθενείς με αυξημένη ενδοκράνια πίεση πριν και μετά από νευροχειρουργική επέμβαση.
Πόσο κοστίζει μία εξέταση του οπτικού πεδίου; Τιμή.
Το κόστος της εξέτασης οπτικών πεδίων εξαρτάται από το αν θα πραγματοποιηθεί ως μεμονωμένη εξέταση ή στο πλαίσιο γενικότερου οφθαλμολογικού ελέγχου. Ο ιατρός Δρ. Θάνος Μπεζάτης θα σας παρέχει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες.
