Τι είναι η μυωπία;
Η μυωπία είναι μια συχνή διαθλαστική ανωμαλία του ματιού, η οποία χαρακτηρίζεται από θολή μακρινή όραση. Η απόσταση που τα αντικείμενα αρχίζουν και θολώνουν εξαρτάται από τους βαθμούς μυωπίας του κάθε ατόμου. Σήμερα, περίπου ένας στους τρεις ανθρώπους έχει κάποιου βαθμού μυωπία, ενώ υπολογίζεται ότι μέχρι το 2050 το ποσοστό θα αυξηθεί, αγγίζοντας το 50% του γενικού πληθυσμού.
Σε ένα μάτι χωρίς διαθλαστική ανωμαλία, δηλαδή μυωπία, αστιγματισμό ή υπερμετρωπία, οι ακτίνες του φωτός συγκεντρώνονται πάνω στον αμφιβληστροειδή δημιουργώντας καθαρή εικόνα. Στη μυωπία, οι ακτίνες φωτός συναντώνται σε σημείο πριν από τον αμφιβληστροειδή με αποτέλεσμα τη θολή όραση. Οι λόγοι που συμβαίνει αυτό είναι είτε επειδή το μάτι του μύωπα είναι μακρύτερο σε μήκος από το κανονικό (συχνότερη αιτία), είτε επειδή ο κερατοειδής χιτώνας είναι πιο κυρτός από τον μέσο όρο, είτε εξαιτίας του συνδυασμού των δύο.
Η μυωπία ταξινομείται σε δύο υποκατηγορίες: τη μη παθολογική και την παθολογική (ή αλλιώς κακοήθη). Οι δύο υποκατηγορίες έχουν διαφορετικές πορείες, κλινικά χαρακτηριστικά και πρόγνωση:
Μη παθολογική μυωπία
Φτάνει συνήθως μέχρι τους 6 βαθμούς, ξεκινά στην παιδική ή εφηβική ηλικία, εξελίσσεται αργά και συνήθως σταθεροποιείται κατά τη δεύτερη δεκαετία της ζωής. Πιο σπάνια μπορεί να προχωρήσει ακόμα και έως τα 30 έτη.
Παθολογική (κακοήθης) μυωπία
Ξεπερνάει τους 6 βαθμούς, ξεκινάει σε πολύ μικρή ηλικία με πολύ επιθετική πορεία και σχετίζεται με μεγάλο αξονικό μήκος του οφθαλμού. Οι ασθενείς με παθολογική μυωπία παρουσιάζουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης εκφυλιστικών αλλοιώσεων του αμφιβληστροειδή.
Ποια είναι τα συμπτώματα της μυωπίας;
Το κύριο σύμπτωμα της μυωπίας είναι η θολή όραση για μακριά. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Προσπάθεια εστίασης με μερικώς κλειστά βλέφαρα για πιο καθαρή όραση.
- Συχνούς πονοκέφαλους λόγω καταπόνησης των ματιών.
- Θολή όραση στην τηλεόραση ή στη νυχτερινή οδήγηση.
Στην παθολογική μυωπία εμφανίζονται πιο έντονα συμπτώματα όπως είναι η ξαφνική μείωση της όρασης, εξαιτίας της ανάπτυξης νεοαγγειακής μεμβράνης στην ωχρά κηλίδα.
Ποια είναι τα αίτια που προκαλούν τη μυωπία;
Η ακριβής αιτία της μυωπίας παραμένει άγνωστη. Στους παράγοντες κινδύνου εμφάνισής της συγκαταλέγονται:
- Η κληρονομικότητα: Ειδικά για τη μη παθολογική μυωπία, υπάρχει αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης σε παιδιά με μυωπικούς γονείς.
- Περιβαλλοντικοί παράγοντες: Η πολύωρη εργασία σε υπολογιστή ή το διάβασμα σε κοντινή απόσταση, η μειωμένη δραστηριότητα σε εξωτερικούς χώρους και ο ελλιπής φωτισμός, έχουν συσχετιστεί με την ανάπτυξη της μυωπίας, αλλά με αντιφατικά συμπεράσματα στις επιστημονικές έρευνες.
Μυωπία στα παιδιά
Καθώς η μυωπία είναι μία διαθλαστική ανωμαλία που εμφανίζεται σε πολύ μικρές ηλικίες, είναι πολύ σημαντικός ο τακτικός προληπτικός ετήσιος έλεγχος των παιδιών ήδη από την ηλικία των τριών με τεσσάρων ετών. Η έγκαιρη διάγνωση θα βοηθήσει στη φυσιολογική ανάπτυξη του οπτικού συστήματος του παιδιού.
Μειώνεται η μυωπία;
Προς το τέλος της τρίτης δεκαετίας της ζωής, είναι φυσιολογική η μικρή μείωση των βαθμών μυωπίας σε κάποιους μύωπες. Αυτή συχνά σχετίζεται με τη σταδιακά μειωμένη δυνατότητα του κρυσταλλοειδούς φακού του ματιού να μεταβάλλει το σχήμα του ώστε να εστιάζουμε καλύτερα. Αντιθέτως, είναι συχνό φαινόμενο πολλοί νέοι μύωπες να έχουν περισσότερους βαθμούς μυωπίας στα γυαλιά τους από την πραγματική τους μυωπία, εξαιτίας έντονου σπασμού του μυ που ελέγχει τη διαδικασία της προσαρμογής.
Χαρακτηριστικά, άτομα άνω των 45 ετών με μυωπία παρατηρούν ότι για το διάβασμα βιβλίου χρειάζεται να βγάλουν τα γυαλιά τους, προκειμένου να δουν καθαρότερα και πιο ξεκούραστα. Αυτό συμβαίνει γιατί εμφανίζεται η πρεσβυωπία, η οποία οδηγεί σε μειωμένη ικανότητα του ατόμου να εστιάζει στα κοντινά αντικείμενα. Ο μύωπας διαθέτει ένα φυσικό πλεονέκτημα έναντι του εμμέτρωπα (άτομο χωρίς διαθλαστική ανωμαλία) στην πρεσβυωπική ηλικία, καθώς η μυωπία δρα αντιρροπιστικά στην πρεσβυωπία, επιτρέποντας την πολύ καλή όραση σε κοντινές αποστάσεις.
Παρ’ όλα αυτά, σε μεγαλύτερες ηλικίες, η μυωπία μπορεί να ανέβει εκ νέου, λόγω εμφάνισης καταρράκτη και ονομάζεται ψευδο-μυωπία.
Πώς γίνεται η διάγνωση της μυωπίας;
Η διάγνωση της μυωπίας, αλλά και κάθε διαθλαστικής ανωμαλίας, γίνεται με έλεγχο της οπτικής οξύτητας στο ιατρείο. Η εξέταση περιλαμβάνει:
- Μέτρηση της μυωπίας με το αυτόματο διαθλασίμετρο.
- Μυδρίαση με κυκλοπληγία για την αποδυνάμωση του μυ που προκαλεί την προσαρμογή, προκειμένου να επιτύχουμε την αποκάλυψη του πραγματικού βαθμού μυωπίας.
- Μέτρηση της οπτικής οξύτητας στα οπτότυπα σε απόσταση 6 μέτρων.
- Πλήρη οφθαλμολογικό έλεγχο, με μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης και εξέταση προσθίου και οπισθίου ημιμορίου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι για τη σωστή μέτρηση της μυωπίας και του αστιγματισμού ο ασθενής θα πρέπει να μη φοράει φακούς επαφής για 3 με 10 ημέρες πριν από την εξέταση.
Πώς γίνεται η διόρθωση της μυωπίας;
Η μυωπία διορθώνεται με τους εξής τρόπους:
- Γυαλιά
- Φακούς επαφής
- Διαθλαστική χειρουργική επέμβαση
- Εμφύτευση ενδοφακού
- Αλλαγή ενδοφακού
Όσον αφορά την πρόληψη της εξέλιξης της μυωπίας στα παιδιά, έρευνες δείχνουν την ευεργετική επίδραση χορήγησης χαμηλής συγκέντρωσης σταγόνων ατροπίνης (ουσία που παραλύει τον μηχανισμό της προσαρμογής) στην επιβράδυνση της ανάπτυξής της.
Laser Μυωπίας
Αν ο ασθενής πληροί συγκεκριμένες προϋποθέσεις, η μυωπία μπορεί να διορθωθεί πλήρως και με εξαιρετικά αποτελέσματα με επέμβαση laser. Ταυτόχρονα, πραγματοποιείται και η διόρθωση αστιγματισμού. Αντίστοιχα, η επέμβαση laser για μυωπία μπορεί να διορθώσει έως και 6 βαθμούς υπερμετρωπίας με εξίσου εξαιρετικά αποτελέσματα.
Ποιες είναι οι μέθοδοι;
Τρεις είναι οι μέθοδοι διόρθωσης της μυωπίας και του αστιγματισμού με laser:
- Η femtosecond LASIK
- H trans-PRK
- H SMILE
Ποιες είναι οι διαφορές της femtosecond LASIK και της trans-PRK;
Πρόκειται για δύο διαφορετικές επεμβάσεις με εξίσου καλά μακροπρόθεσμα αποτελέσματα.
Σε γενικές γραμμές, όπου είναι δυνατόν, πιο συχνά εφαρμόζεται η επέμβαση femtosecond LASIK, καθώς προσφέρει θεαματικά και άμεσα αποτελέσματα, με την πλήρη αποκατάσταση της όρασης εντος του πρώτου 24ώρου μετά από το χειρουργείο. Η επέμβαση αυτή περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός λεπτού κρημνού (flap) με το femtosecond laser, ο οποίος ανασηκώνεται από τον χειρουργό. Στη συνέχεια, το excimer laser διορθώνει τον επιθυμητό βαθμό μυωπίας και αστιγματισμού. Η trans PRK, η πιο εξελιγμένη μορφή της παλιάς PRK, περιλαμβάνει εξάχνωση της επιφανειακής στοιβάδας του κερατοειδούς με το laser και στη συνέχεια τη διόρθωση όλων των βαθμών μυωπίας και αστιγματισμού με το excimer laser. Η μέθοδος αυτή προτιμάται σε άτομα που έχουν λεπτότερο κερατοειδή, καθώς και σε ανθρώπους που ασχολούνται συστηματικά με αθλήματα που περιλαμβάνουν επαφή (όπως είναι η πυγμαχία) και υπάρχει πιθανός τραυματισμός του οφθαλμού.
Laser ματιών: Παρενέργειες
Η επέμβαση laser ματιών είναι η πιο ασφαλής οφθαλμική επέμβαση. Οι επιπλοκές είναι ελάχιστες και περιλαμβάνουν:
Κατά τη διάρκεια της επέμβασης
Στην επέμβαση femtosecond-LASIK οι πιθανές επιπλοκές σχετίζονται με τη δημιουργία του κρημνού. Συγκεκριμένα, περιλαμβάνουν τη δημιουργία φυσαλίδων εντός του κρημνού ή του προσθίου θαλάμου, την ατελή δημιουργία και την αποκοπή του κρημνού. Ανάλογα με την περίπτωση, το λέιζερ είτε θα συνεχιστεί κανονικά είτε θα επαναληφθεί κάποιο διάστημα αργότερα. Καμία διεγχειρητική επιπλοκή δεν μπορεί να προκαλέσει μακροπρόθεσμα απώλεια όρασης.
Μετά από την επέμβαση
Οι επιπλοκές που μπορεί να δημιουργηθούν μετεγχειρητικά περιλαμβάνουν:
- Παροδική επιδείνωση της ξηροφθαλμίας και αστάθεια της οπτικής οξύτητας. Για αυτόν τον λόγο είναι σημαντική η συστηματική ενστάλαξη ενυδατικών σταγόνων για τρεις με έξι μήνες μετά από το χειρουργείο.
- Υπο-/υπερδιόρθωση της μυωπίας και του αστιγματισμού.
- Φλεγμονή.
- Μόλυνση.
- Ανώμαλο αστιγματισμό που προκαλεί πτώση της ποιότητας της όρασης.
- Ανάπτυξη επιθηλιακών κυττάρων κάτω από τον κρημνό.
- Εκτασία του κερατοειδούς: Είναι μία από τις σοβαρότερες και εξαιρετικά σπάνιες επιπλοκές και προκαλεί προοδευτικά κωνικό σχήμα του κερατοειδούς. Η επιπλοκή αυτή πλέον έχει σχεδόν εξαλειφθεί με τον ακριβή προεγχειρητικό έλεγχο που διενεργείται.
Ποιο είναι το κόστος του laser μυωπίας; Είναι προσιτές οι τιμές;
Το κόστος του laser μυωπίας εξαρτάται από το είδος της επέμβασης. Οι τιμές είναι πολύ προσιτές σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Η επέμβαση laser μυωπίας όχι μόνο βελτιώνει την ποιότητα ζωής του ασθενή, αλλά καλυτερεύει μακροπρόθεσμα την οφθαλμική επιφάνεια, καθώς ο ασθενής δε φορά πια φακούς επαφής. Το κόστος χρόνιας χρήσης γυαλιών και φακών επαφής, είναι πολύ μεγαλύτερο σε σχέση με το κόστος της επέμβασης.
Συχνές Ερωτήσεις
Ποια επέμβαση είναι κατάλληλη για μένα;
Ο ιατρός σας μετά από μια σειρά εξετάσεων θα σας προτείνει την ιδανική για εσάς μέθοδο. Η επιλογή της μεθόδου εξαρτάται από τους ακόλουθους παράγοντες:
- Βαθμούς μυωπίας και αστιγματισμού
- Πάχος κερατοειδούς
- Τοπογραφικά χαρακτηριστικά κερατοειδούς
- Απαιτήσεις και τρόπο ζωής του ασθενή
- Ηλικία του ασθενή
- Κατάσταση της οφθαλμικής επιφάνειας
Σε ποια ηλικία μπορώ να κάνω λέιζερ στα μάτια;
Η επέμβαση λέιζερ στα μάτια μπορεί να γίνει σε οποιονδήποτε άνω των 18 ετών. Ανάλογα με την ηλικία και τις ανάγκες του ασθενή προσαρμόζεται και η θεραπεία. Στους ασθενείς άνω των 40 ετών επιλέγεται συνήθως το λεγόμενο monovision, δηλαδή η πλήρης διόρθωση του κυρίαρχου (“δυνατού”) ματιού και η στοχευμένη χαμηλού βαθμού υπολειπόμενη μυωπία στο άλλο μάτι για την αντιμετώπιση της πρεσβυωπίας. Αυτό μπορεί να δοκιμαστεί και προεγχειρητικά σε μια περίοδο δύο έως τριών εβδομάδων, όπου ο ασθενής φορά φακούς επαφής που δίνουν το αναμενόμενο αποτέλεσμα της επέμβασης, προκειμένου να εξεταστεί αν ανέχεται τη διαφορά μεταξύ των δύο ματιών. Στην πλειοψηφία των υποψηφίων για λέιζερ, αυτή η διαφορά είναι εξαιρετικά ανεκτή.
