Οι όγκοι που εμφανίζονται στον κόγχο είναι πολλοί και κατατάσσονται σε καλοήθεις και κακοήθεις.
Ανάλογα τον τύπο τους μπορεί να προκαλέσουν πόνο, πρόπτωση του ματιού και περιορισμό της κινητικότητάς τους με συνοδό διπλωπία. Όγκοι που προσβάλλουν το οπτικό νεύρο ή που το συμπιέζουν λόγω του μεγάλου τους μεγέθους μπορούν να οδηγήσουν σε σταδιακή απώλεια όρασης.
Στη διάγνωσή τους παίζει πολύ σημαντικό ρόλο ο τρόπος εμφάνισής τους, το γενικό ιστορικό του ασθενούς, η κλινική εξέταση και η απεικόνιση με αξονική ή/και μαγνητική τομογραφία. Σε γενικές γραμμές όγκοι που είναι ύποπτοι για κακοήθεια χρειάζονται βιοψία ώστε να καθοριστεί ιστολογικά ο τύπος τους και να προγραμματιστεί η κατάλληλη θεραπεία που μπορεί να περιλαμβάνει συνδυασμό χειρουργικής αφαίρεσης και ακτινοθεραπείας.
Όγκοι Κόγχου Ενηλίκων
Ο συχνότερος καλοήθης όγκος ενηλίκων είναι το σηραγγώδες αιμαγγείωμα το οποίο στις περισσότερες περιπτώσεις αποτελεί τυχαίο εύρημα σε αξονική ή μαγνητική τομογραφία και δεν προκαλεί συμπτώματα. Σε πιο προχωρημένες μορφές του μπορεί να πιέσει το μάτι προς τα έξω και σπανιότατα να επηρεάσει την όραση. Άλλοι καλοήθεις όγκοι είναι το μηνιγγίωμα της πτέρυγας του σφηνοειδούς, το μηνιγγίωμα του οπτικού νεύρου, βλεννοκήλη, λεμφαγγείωμα, γλοίωμα οπτικού νεύρου και πλειομορφικό αδένωμα του δακρυϊκού αδένα.
Στους κακοήθεις όγκους του κόγχου ενηλίκων περιλαμβάνονται τα λεμφώματα, οι μεταστατικοί όγκοι, το αδενοκαρκίνωμα του δακρυϊκού αδένα και το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα. Το λέμφωμα αποτελεί το 55% των κακόηθων όγκων κόγχου σε ενήλικες. Μπορεί να εντοπίζεται εστιασμένα στον κόγχο αλλά μπορεί να είναι μέρος γενικότερης νόσου σε ποσοστό 33%. Όλοι οι ασθενείς που διαγιγνώσκονται με λέμφωμα στον κόγχο χρειάζονται γενικό έλεγχο για να αποκλειστεί συστημική νόσος. Η διάγνωση τίθεται με κλινική εξέταση και κατόπιν βιοψία. Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει ακτινοθεραπεία κόγχου με πολύ καλά αποτελέσματα. Οι συχνότεροι κακοήθεις όγκοι που μεθίστανται στον κόγχο είναι ο καρκίνος μαστού και πνεύμονα. Η διάγνωση τίθεται με νευροαπεικόνιση (αξονική/μαγνητική τομογραφία) και βιοψία. Η θεραπεία γίνεται από ειδικό ογκολόγο. Το κυστικό αδενοκαρκίνωμα του δακρυϊκού αδένα είναι μία πολύ επιθετική μορφή καρκίνου που απαιτεί εκτεταμένη χειρουργική αφαίρεση και ακτινοθεραπεία σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία.
Τέλος, το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα εκπορεύεται από τους παρακείμενους παραρρίνιους κόλπους και απαιτεί εκτεταμένη χειρουργική αφαίρεση σε συνδυασμό με ακτινοθεραπεία.
Όγκοι Κόγχου σε παιδιά
Στα παιδιά, πέραν των δερμοειδών κύστεων οι πιο συχνοί καλοήθεις όγκοι είναι τα τριχοειδικά αιμαγγειώματα. Συχνά υποστρέφουν από μόνα τους και δεν χρήζουν θεραπείας. Σε περιπτώσεις όμως που έχουν μεγάλο μέγεθος και εμφανίζονται στο άνω βλέφαρο προκαλούν μηχανική βλεφαρόπτωση απειλώντας τη φυσιολογική ανάπτυξη της όρασης. Σε αυτές τις περιπτώσεις θέση έχει η θεραπεία με συστηματική χορήγηση βήτα-αναστολέων.
Σπανιότεροι καλοήθεις όγκοι είναι τα λεμφαγγειώματα που στις περισσότερες περιπτώσεις παραμένουν μικρά χωρίς να προκαλούν ιδιαίτερα προβλήματα και συστήνεται η παρακολούθησή τους. Όταν τα λεμφαγγειώματα είναι μεγαλύτερου μεγέθους και επηρεάζουν τη φυσιολογική κινητικότητα και λειτουργία του ματιού συνίσταται η χειρουργική τους εκτομή (debulk) ή η ένεση σκληρυντικών ουσιών.
Στους κακοήθεις παιδιατρικούς όγκους του κόγχου συγκαταλέγεται το ραβδομυοσάρκωμα και μεταστατικοί όγκοι σχετιζόμενοι με λευχαιμία ή νευροβλάστωμα.
