Τα βλέφαρα είναι πολύπλοκες δομές που περιλαμβάνουν διαφορετικούς ιστούς, καθένας από τους οποίους μπορεί να εμφανίσει ένα διαφορετικό τύπο όγκου. Όπως και σε οποιοδήποτε άλλο μέρος του σώματος, έτσι και στα βλέφαρα, οι όγκοι αποτελούν ανώμαλη ανάπτυξη ιστού που ανάλογα τη φύση του είτε παραμένει σταθερός, είτε μεγαλώνει σε μέγεθος και καταστρέφει τους γειτονικούς ιστούς (σε περίπτωση κακοήθειας).
Συχνές ερωτήσεις και πληροφορίες σχετικά με τους Όγκους Βλεφάρων
Ποια είναι τα συμπτώματα των όγκων του βλεφάρου?
Οι όγκοι βλεφάρων μπορεί να προκαλέσουν ερεθισμό, αιμορραγία, διατάραξη της φυσιολογικής ανατομίας του βλεφάρου με πτώση βλεφαρίδων και εξελκώσεις. Σε μεγαλύτερου μεγέθους όγκους μπορεί να παρατηρηθεί βλεφαρόπτωση στο άνω και εκτρόπιο στο κάτω βλέφαρο.
Ποιά είναι τα αίτια των όγκων?
Κάποιοι όγκοι εμφανίζονται λόγω υπερβολικής έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία (π.χ. βασικοκυτταρικό καρκίνωμα). Η πτώση του ανοσοποιητικού συστήματος καθώς και κληρονομικοί παράγοντες, έχει δειχθεί ότι επίσης παίζουν κάποιο ρόλο στην εμφάνιση διαφόρων τύπων όγκων βλεφάρου.
Τι είδους όγκοι υπάρχουν?
Οι όγκοι διακρίνονται σε καλοήθεις και κακοήθεις.
Καλοήθεις όγκοι βλεφάρων και αντιμετώπισή τους
Οι καλοήθεις όγκοι βλεφάρων μπορούν να διαγνωστούν εύκολα με την κλινική εξέταση από τον ειδικό. Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις που η κλινική εικόνα δεν είναι ξεκάθαρη συνίσταται η βιοψία. Οι πιο συχνοί καλοήθεις όγκοι βλεφάρων είναι θηλώματα, ξανθελάσματα, κύστεις, σπίλοι και σπανιότερα όγκοι που προέρχονται από αγγεία (αιμαγγειώματα) ή νεύρα (νευροινώματα).
Οι καλοήθεις όγκοι αφαιρούνται για αισθητικούς λόγους. Η αφαίρεσή τους γίνεται χειρουργικά και περιλαμβάνει απλή εκτομή και συρραφή στον ίδιο χρόνο. Όλοι οι όγκοι στέλνονται για βιοψία για να αποκλειστεί το ενδεχόμενο ενός μη τυπικού καρκινώματος. Τα ράμματα είναι συνήθως μη απορροφήσιμα και αφαιρούνται μία εβδομάδα μετά το χειρουργείο. Η αποκατάσταση είναι πολύ γρήγορη και η επανεμφάνιση του όγκου εξαιρετικά σπάνια.
Αμελανωτικός σπίλος δεξιού άνω βλεφάρου πριν και μία εβδομάδα μετά από την αφαίρεση.
Εικόνα πρίν και μία ημέρα μετά από αφαίρεση μεγάλης σμηγματογόνου κύστης έσω γωνίας αριστερού κάτω βλεφάρου
Κακοήθεις όγκοι βλεφάρων και αντιμετώπισή τους
Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα (Basal cell carcinoma)
Ο πιο συχνός κακοήθης όγκος των βλεφάρων σε ποσοστό 85% είναι το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα. Σχετίζεται με έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία. Δεν δίνει μεταστάσεις αλλά αν αφεθεί χωρίς θεραπεία μπορεί να οδηγήσει σε τοπική διήθηση των γειτονικών ιστών και να εισχωρήσει στον οφθαλμικό κόγχο (οστέϊνη κοιλότητα που περιβάλλει το μάτι).
Μεγάλο έλλειμμα κάτω βλεφάρου μετά από χειρουργική αφαίρεση βασικοκυτταρικού καρκινώματος.
Άμεση μετεγχειιρητική εικόνα με άμεση συρραφή
Μία εβδομάδα μετά το χειρουργείο
Ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα (Squamous cell carcinoma)
Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα είναι αρκετά σπανιότερο και αποτελεί μόνο το 5% του συνόλου των όγκων του βλεφάρων. Σχετίζεται επίσης με την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία. Είναι πιο επιθετικό από το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα και μπορεί να δώσει μεταστάσεις τοπικά ή και σε απομακρυσμένα όργανα.
Καρκίνωμα σμηγματογόνων αδένων (Sebaceous gland carcinoma)
Το καρκίνωμα σμηγματογόνων αδένων είναι μια σπάνια αλλά πολύ επιθετική μορφή καρκίνου με θνησιμότητα που φτάνει στο 10%. Ο όγκος αυτός κλινικά μπορεί να μοιάζει με καλοήθεις όγκους, π.χ. χαλάζιο και χρειάζεται προσεκτική κλινική εξέταση από τον ειδικό.
Μελάνωμα
Το μελάνωμα είναι πολύ σπάνιο και αποτελεί λιγότερο από 1% των κακοήθων όγκων που εμφανίζονται στα βλέφαρα. Τοπικές αλλά και απομακρυσμένες μεταστάσεις είναι δυνατές και η θνησιμότητα ποικίλλει.
Σπανιότερες ακόμα μορφές καρκίνου των βλεφάρων αποτελούν το καρκίνωμα των κυττάρων του Merkel, το λέμφωμα και το σάρκωμα Kaposi.
Οι κακοήθεις όγκοι των βλεφάρων είναι δυνητικά πολύ επικίνδυνοι όχι μόνο για το μάτι αλλά και για τη γενική υγεία του ασθενούς λόγω κινδύνου γενικευμένης εξάπλωσης και προσβολής διαφόρων οργάνων. Η σωστή τους αντιμετώπιση βασίζεται αρχικά στην ενδελεχή εξέταση από οφθαλμίατρο εξειδικευμένο στις παθήσεις των βλεφάρων. Η βιοψία έχει πολύ σημαντική θέση στις παθήσεις αυτές καθώς πολύ συχνά είναι δύσκολο να διαφοροδιαγνώσει κανείς κλινικά μόνο τον τύπο του όγκου. Σε περίπτωση που ο ασθενής διαγνωσθεί με επιθετική μορφή καρκίνου, συστήνεται γενική ογκολογική εξέταση για εύρεση πιθανών μεταστάσεων.
Ο όγκος, ανάλογα με τον τύπο του αφαιρείται επί υγιών ορίων με τοπική αναισθησία και στέλνεται για βιοψία. Ανάλογα την περίπτωση, η αποκατάσταση γίνεται είτε σε πρώτο χρόνο είτε σε μια εβδομάδα από την αφαίρεση του όγκου. Η αποκατάσταση γίνεται με διάφορες μεθόδους οι οποίες μπορεί να περιλαμβάνουν είτε απλή συρραφή της τομής είτε χρήση μοσχευμάτων ή κρημνών. Η επιλογή της κατάλληλης μεθόδου καθορίζεται εξατομικευμένα και εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως το μέγεθος του όγκου, τη θέση του και τη κατάσταση των περιβαλλόντων ιστών.
Ασθενής μετά από αφαίρεση βασικοκυτταρικού καρκινώματος στην περιοχή του αριστερού κάτω βλεφάρου.
