Τι είναι ο στραβισμός;
Στραβισμός είναι η πάθηση κατά την οποία οι οπτικοί άξονες των ματιών δεν είναι παράλληλοι, με συνέπεια τα μάτια να μην κοιτούν το ίδιο σημείο ταυτόχρονα. Η πάθηση συνήθως εκδηλώνεται στα παιδιά, στα οποία μπορεί να εμφανίζεται συνεχώς ή σε άλλες περιπτώσεις μόνο σε περιόδους κούρασης του ασθενούς ή σε εστίαση σε κοντινά αντικείμενα. Ο στραβισμός μπορεί, επίσης, να εμφανιστεί πιο σπάνια στους ενήλικες και έχει διαφορετικές αιτίες από τα παιδιά. Υπάρχουν διαφόρων βαθμών στραβισμοί, που κυμαίνονται από πολύ ήπιους που δεν γίνονται αντιληπτοί από τον ίδιο τον ασθενή έως σημαντικού βαθμού, που επηρεάζουν αρνητικά τη ποιότητα όρασης και ζωής του. Σημειώνουμε ότι κάποιοι ασθενείς εμφανίζουν στραβισμό μόλις βγάλουν τα γυαλιά τους.
Φυσιολογικά, οι οφθαλμοί είναι ευθυγραμμισμένοι με τη βοήθεια μυών που τους κρατούν σε παράλληλη θέση, ώστε να συνεργάζονται στο να εστιάζουν στο ίδιο σημείο. Ο εγκέφαλος τότε λαμβάνει την ίδια εικόνα και από τα δύο μάτια και σχηματίζει μια τρισδιάστατη εικόνα. Αν ο εγκέφαλος δε λαμβάνει την ίδια ακριβώς εικόνα από το κάθε μάτι, εμφανίζεται η διπλωπία που είναι μια πολύ ενοχλητική κατάσταση. Επίσης, στην περίπτωση αυτή που τα δύο μάτια δε συγχρονίζονται, ο ασθενής χάνει την ικανότητα αίσθησης βάθους πεδίου, δηλαδή της στερεοσκοπικής όρασης. Όταν το ένα μάτι στραβίζει στα παιδιά, ο εγκέφαλος έχει την τάση να μη χρησιμοποιεί το ένα από τα δύο μάτια, οδηγώντας στην ατελή ανάπτυξη της όρασης στον οφθαλμό αυτό, τη λεγόμενη αμβλυωπία. Επομένως, η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση του στραβισμού στα παιδιά είναι απαραίτητη για τη φυσιολογική ανάπτυξη της διόφθαλμης όρασης.
Ποια είναι τα είδη του στραβισμού;
Ο στραβισμός, ανάλογα με το αν είναι μόνιμος ή διαλείπων (δηλαδή εμφανίζεται μόνο ανά διαστήματα), χωρίζεται σε τροπίες (μόνιμοι στραβισμοί) και φορίες (διαλείποντες στραβισμοί).
Οι δύο αυτές βασικές κατηγορίες στραβισμού χωρίζονται περαιτέρω σε άλλες υποκατηγορίες:
- Ανάλογα με τη φορά που παρεκκλίνει ο οφθαλμός, σε εσωτροπία, εξωτροπία, ανωτροπία και υποτροπία. Οι αντίστοιχες υποκατηγορίες υπάρχουν και για τις φορίες ως εσωφορία, εξωφορία, ανωφορία και υποφορία.
- Ανάλογα με το αν ο στραβισμός αφορά μόνο τον έναν ή και τους δύο οφθαλμούς: Ετερόπλευρος στραβισμός ονομάζεται η κατάσταση στην οποία στραβίζει μόνο το ένα μάτι. Επαλλάσσων στραβισμός ονομάζεται ο στραβισμός ο οποίος αφορά και τους δύο οφθαλμούς εναλλάξ.
- Ανάλογα με την υποκείμενη αιτία του στραβισμού: Ο προσαρμοστικός στραβισμός εμφανίζεται σε περίπτωση διαθλαστικής ανωμαλίας (π.χ. υψηλής υπερμετρωπίας), ενώ ο παραλυτικός στραβισμός εμφανίζεται σε περίπτωση παράλυσης κάποιου εξοφθάλμιου μυ.
Ποια είναι τα αίτια του στραβισμού;
Τα κυριότερα αίτια του στραβισμού περιλαμβάνουν:
- Κληρονομικότητα
- Διαθλαστικές παθήσεις (π.χ. υψηλή υπερμετρωπία σε παιδιά)
- Αυτοάνοσες παθήσεις, όπως η μυασθένεια Gravis ή ο σακχαρώδης διαβήτης
- Ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο που οδηγεί σε παράλυση εξοφθάλμιων μυών
- Τραύμα ή κάκωση των οφθαλμών ή του κόγχου
- Θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια
Ποια είναι τα συμπτώματα του στραβισμού;
Τα συμπτώματα του στραβισμού περιλαμβάνουν:
- Εμφανή απόκλιση του ενός οφθαλμού.
- Διπλή όραση (διπλωπία).
- Πόνο γύρω από τα μάτια και πονοκέφαλους.
- Απώλεια της στερεοσκοπικής όρασης, δηλαδή του βάθους πεδίου.
- Στροφή της κεφαλής σε συγκεκριμένη γωνία, η οποία μειώνει τα συμπτώματα (ραιβόκρανο) με αποτέλεσμα τους αυχενικούς πόνους
Στραβισμός σε παιδιά και βρέφη
Ο στραβισμός όταν εμφανίζεται σε βρέφη ονομάζεται “συγγενής στραβισμός” και εμφανίζεται συνήθως στους πρώτους 6 μήνες της ζωής. Τα μωρά με συγγενή στραβισμό έχουν ισχυρή κληρονομική προδιάθεση και αυτό ισχύει ακόμα περισσότερο για τα πρόωρα βρέφη. Περίπου 2 στα 100 μωρά που γεννιούνται, εμφανίζουν συγγενή στραβισμό. Τα βρέφη αυτά έχουν αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης αμβλυωπίας, δηλαδή φτωχής όρασης στο ένα μάτι, λόγω της μη συνεργασίας των οφθαλμών μεταξύ τους, αν η κατάσταση δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως. Άλλα αίτια για την εμφάνιση του συγγενούς στραβισμού περιλαμβάνουν την κατανάλωση οινοπνευματος ή ναρκωτικών ουσιών από τη μητέρα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Η θεραπεία του συγγενούς στραβισμού είναι σχεδόν πάντα χειρουργική και περιλαμβάνει επέμβαση στους εξοφθάλμιους μύες, με στόχο τον ευθειασμό των ματιών για τη φυσιολογική ανάπτυξη της διόφθαλμης όρασης. Η επέμβαση, συνήθως, πρέπει να γίνει εντός του πρώτου χρόνου ζωής και έχει εξαιρετικά ποσοστά επιτυχίας.
Πώς διορθώνεται ο στραβισμός;
Η αντιμετώπιση του στραβισμού έχει στόχο τον ευθυγραμμισμό των οπτικών αξόνων των οφθαλμών, τη βελτίωση των συμπτωμάτων του ασθενούς και τη βελτίωση της τρισδιάστατης όρασης και του βάθους πεδίου. Η θεραπεία του στραβισμού ανάλογα με την αιτία και την ηλικία του ασθενή περιλαμβάνει:
- Χορήγηση κατάλληλων γυαλιών
- Θεραπεία κάλυψης του ενός οφθαλμού (του αποκλίνοντα)
- Ενσωμάτωση πρισμάτων στα γυαλιά
- Έγχυση βοτουλινικής τοξίνης στους μύες των οφθαλμών
- Χειρουργική επέμβαση
- Επέμβαση laser για τη διόρθωση της διαθλαστικής ανωμαλίας
- Συνδυασμό των άνω θεραπειών
Ποια είναι η επέμβαση για τη διόρθωση του στραβισμού;
Το χειρουργείο για τη διόρθωση του στραβισμού περιλαμβάνει τροποποίηση του μήκους και της θέσης των αντίστοιχων μυών με στόχο τον ευθυγραμμισμό των ματιών. Κατά τον προεγχειρητικό έλεγχο ο χειρουργός θα μετρήσει τη γωνία του στραβισμού και την οπτική οξύτητα κάθε οφθαλμού. Με ειδικούς αλγόριθμους υπολογίζεται ακριβώς κατά πόσο ένας μυς πρέπει να βραχυνθεί, δηλαδή να μικρύνει σε μήκος, έτσι ώστε να ενισχυθεί η δράση του. Αντίστοιχα, ανάλογα με την περίπτωση, χρειάζεται επέμβαση και στον άλλο οφθαλμό, συνήθως οπίσθια μετατόπιση του αντίστοιχου μυ ώστε να ενισχυθεί το αποτέλεσμα. Το χειρουργείο γίνεται υπό ολική νάρκωση και διαρκεί μια με μιάμιση ώρα. Ο ασθενής μετά από το χειρουργείο επιστρέφει άμεσα σπίτι του. Τα αποτελέσματα της εξέτασης είναι εξαιρετικά, με ποσοστά επιτυχίας άνω του 95%.
Ποιο είναι το κόστος της επέμβασης για τη διόρθωση του στραβισμού;
Το κόστος της επέμβασης στραβισμού εξαρτάται από το είδος της επέμβασης που χρειάζεται και τον αριθμό των μυών που πρέπει να τροποποιηθούν. Έτσι, το κόστος προσαρμόζεται ανάλογα με την περίπτωση εξατομικευμένα. Ο χειρουργός οφθαλμίατρος Δρ. Θάνος Μπεζάτης θα σας παρέχει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες.
