Τι είναι ο βλεφαρόσπασμος;
Ο καλοήθης ιδιοπαθής βλεφαρόσπασμος αποτελεί μία πάθηση που χαρακτηρίζεται από την ακούσια και επαναλαμβανόμενη σύγκλειση των βλεφάρων. Είναι μια κατάσταση η οποία αφορά και τα δύο μάτια και ανήκει στην κατηγορία των λεγόμενων “εστιακών δυστονιών”.
Οι εστιακές δυστονίες είναι κινητικές διαταραχές που χαρακτηρίζονται από επαναλαμβανόμενες και ακούσιες συσπάσεις ενός συγκεκριμένου μυ. Στον βλεφαρόσπασμο, ο μυς που προσβάλλεται είναι ο κυκλοτερής σφιγκτήρας των βλεφάρων που φυσιολογικά κλείνει τα βλέφαρά. Εμφανίζεται συνήθως συνήθως μεταξύ των 40 και 60 ετών και αφορά συνήθως τις γυναίκες. Η συχνότητα εμφάνισής του στον γενικό πληθυσμό είναι περίπου 15 στους 100.000 ανθρώπους.
Ποια είναι τα αίτια που προκαλούν τον βλεφαρόσπασμο;
Τα αίτια του καλοήθους ιδιοπαθούς βλεφαρόσπασμου είναι άγνωστα. Σε σπάνιες καταστάσεις έχει συσχετιστεί με γενετικά αίτια, καθώς ένα ποσοστό των ασθενών αναφέρει οικογενειακό ιστορικό. Παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν τη πιθανότητα εμφάνισής του είναι:
- Τραύμα στο κεφάλι ή στο πρόσωπο
- Οικογενειακό ιστορικό δυστονίας
- Σημαντικού βαθμού ξηροφθαλμία, βλεφαρίτιδα ή ενδοφθάλμια φλεγμονή
- Η φωτοευαισθησία
- Το άγχος
- Φάρμακα για τη νόσο του Παρκινσον
- Η έλλειψη ύπνου
Ποια είναι τα συμπτώματα της πάθησης;
Τα συμπτώματα του καλοήθους ιδιοπαθούς βλεφαρόσπασμου περιορίζονται μόνο στην περιοχή των βλεφάρων. Συνήθως ξεκινούν με ήπιους και όχι τόσο συχνούς σπασμούς των βλεφάρων. Με την πάροδο του χρόνου εξελίσσονται σε συχνούς και έντονους σπασμούς που επηρεάζουν σημαντικά τη λειτουργικότητα του ασθενούς. Χαρακτηριστικά, στον βλεφαρόσπασμο τα συμπτώματα υποχωρούν κατά τον ύπνο. Σε σοβαρές καταστάσεις ο ασθενής αδυνατεί να ανοίξει τα μάτια οδηγώντας στη λεγόμενη “λειτουργική τύφλωση”. Ο βλεφαρόσπασμος προκαλεί έναν φαύλο κύκλο δυσλειτουργίας και ψυχολογικής επιβάρυνσης, επιδεινώνοντας συνεχώς το επίπεδο ζωής.
Ημιπροσωπικός σπασμός, σύνδρομο Meige και μυοκυμία
Ο καλοήθης ιδιοπαθής βλεφαρόσπασμος είναι σημαντικό να διαχωριστεί από άλλες πιθανές αιτίες βλεφαρόσπασμου που αποτελούν διαφορετικές παθήσεις και χρήζουν διαφορετικής αντιμετώπισης:
- O ημιπροσωπικός σπασμός εκδηλώνεται με ακούσια σύσπαση των μυών του μισού προσώπου και περιλαμβάνει τα βλέφαρα της αντίστοιχης πλευράς. Συνήθως, οφείλεται σε συμπίεση του προσωπικού νεύρου από ένα διατεταμένο αγγείο στη βάση του κρανίου, κατά την έξοδό του από το στέλεχος του εγκεφάλου. Εκδηλώνεται με σταδιακά επιδεινούμενες ταυτόχρονες συσπάσεις των βλεφάρων και του στόματος.
- Το σύνδρομο Meige είναι μια σπανιότερη μορφή δυστονίας, η οποία συνδυάζει τον βλεφαρόσπασμο με σπασμούς του στόματος, της γνάθου και του αυχένα. Είναι αγνώστου αιτιολογίας.
- H καλοήθης κατάσταση που ονομάζεται μυοκυμία είναι η ακούσια και επαναλαμβανόμενη σύσπαση ενός μόνο βλεφάρου και εμφανίζεται πολύ συχνά σε νεότερους ασθενείς. Οφείλεται σε έντονη ξηροφθαλμία και άγχος και επιδεινώνεται κατά την πολύωρη εργασία στον υπολογιστή ή σε έντονο φως καθώς και σε περιόδους έντονου στρες.
Πως γίνεται η διάγνωση του βλεφαρόσπασμου;
Η διάγνωση του βλεφαρόσπασμου είναι κλινική και γίνεται στο ιατρείο. Ο ιατρός παρατηρεί τον ασθενή και τις συσπάσεις σε συνθήκες ηρεμίας, αξιολογεί την δύναμη του σφιγκτήρα μυ των βλεφάρων και την κατάσταση της οφθαλμικής επιφάνειας.
Ποια είναι η θεραπεία για την αντιμετώπιση του βλεφαρόσπασμου;
Η θεραπεία του βλεφαρόσπασμου διακρίνεται σε μη χειρουργική και χειρουργική.
Μη χειρουργική θεραπεία
- Θεραπεία με βοτουλινική τοξίνη: Η θεραπεία με ενέσεις βοτουλινικής τοξίνης επαναλαμβάνεται ανά τρεις μήνες και στοχεύει στη χαλάρωση του κυκλοτερή σφιγκτήρα μυ, ο οποίος προκαλεί το ακούσιο κλείσιμο των βλεφάρων. Ο λόγος για τον οποίο η θεραπεία πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε σχεδόν τρεις μήνες είναι ότι η δράση της τοξίνης υποχωρεί κατά τον τρίτο μήνα με αποτέλεσμα την επανεμφάνιση των ίδιων συμπτωμάτων. Η θεραπεία γίνεται εξατομικευμένα και η δοσολογία προσαρμόζεται με βάση τον βλεφαρόσπασμο του κάθε ασθενή. Πιθανές επιπλοκές της θεραπείας βοτουλινικής τοξίνης για τον βλεφαρόσπασμο περιλαμβάνουν πτώση του βλεφάρου, διπλωπία, αιμάτωμα, εκτρόπιο και ανεπαρκή σύγκλειση του ματιού (λαγόφθαλμο).
- Μείωση του άγχους: Είναι πολύ σημαντική η βελτίωση του τρόπου ζωής με υγιεινή διατροφή, άσκηση και επαρκή ύπνο.
- Χρήση σκουρόχρωμων γυαλιών: Βοηθάει σημαντικά στη μείωση της φωτοευαισθησίας που έχουν πολλοί ασθενείς και μετριάζει την ένταση του βλεφαρόσπασμου.
Χειρουργική θεραπεία
Η χειρουργική θεραπεία περιλαμβάνει τη χειρουργική αφαίρεση μέρους ή όλου του κυκλοτερή σφιγκτήρα μυ στα άνω και ενίοτε και στα κάτω βλέφαρα. Η ένδειξη για χειρουργείο τίθεται σε ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται στα συντηρητικά μέσα θεραπείας, δηλαδή τη βοτουλινική τοξίνη. Σε ασθενείς με το μέγιστο βαθμό σοβαρότητας του βλεφαρόσπασμου, την απραξία των βλεφάρων, όπου ο ασθενής δεν μπορεί καθόλου να ανοίξει τα μάτια του, εφαρμόζεται η επέμβαση frontalis suspension. Κατά την επέμβαση αυτή, τοποθετείται ένθεμα σιλικόνης κάτω από το δέρμα, ενώνοντας τον μετωπιαίο μυ με τον μυ των βλεφάρων, επιτρέποντας το άνοιγμα των ματιών.
