Η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια είναι μία αυτοάνοση νόσος που επηρεάζει τους μύες και το λιπώδη ιστό που περιβάλλουν τον οφθαλμό στην οστέϊνη κογχική κοιλότητα.

Συγκεκριμένα προκαλεί σταδιακό οίδημα και τελικά ουλοποίηση των ιστών αυτών με αποτέλεσμα περιορισμό της κίνησης του οφθαλμού και διπλωπία, οίδημα βλεφάρων, πρόπτωση του οφθαλμού και σε προχωρημένες μορφές συμπίεση του ματιού μέσα στον κόγχο λόγω της συμφόρησης, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την όραση.  Ενώ συνήθως σχετίζεται με ανώμαλη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα (συνήθως υπερθυρεοειδισμό), μπορεί να εμφανιστεί και σε φυσιολογική θυρεοειδική λειτουργία. Αφορά και τα δύο μάτια και εμφανίζεται συχνότερα σε γυναίκες. 

Η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια έχει τρεις μορφές: την ήπια, την ενδιάμεση και την προχωρημένη. Στην ήπια μορφή της συχνά δεν διαγιγνώσκεται σωστά με αποτέλεσμα να χάνεται πολύτιμος χρόνος στην αντιμετώπισή της.

Η νόσος έχει δύο κύριες φάσεις: την ενεργή και την ήρεμη (burnt out) που χαρακτηρίζεται από σχηματισμό ουλώδους ιστού. Οι ασθενείς με ενεργή νόσο πρέπει άμεσα να εξεταστούν από οφθαλμίατρο εξειδικευμένο στην οφθαλμοπλαστική καθώς και από ενδοκρινολόγο. Οι ασθενείς στην τελική ήρεμη φάση έχουν υποστεί σημαντική παραμόρφωση των χαρακτηριστικών του προσώπου τους και η θεραπεία σε αυτό το στάδιο στοχεύει στην αποκατάσταση της εμφάνισης του ασθενούς αλλά και στην βελτίωση της λειτουργίας των οφθαλμών με επέμβαση στους μύες που τους κινούν.

Συχνές ερωτήσεις και πληροφορίες σχετικά με τη Θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια

Ποια είναι η αιτία της θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας (ΘΟ)?

Η πιο συχνή αιτία της ΘΟ είναι η νόσος Graves και η ΘΟ μπορεί να προηγείται ή να ακολουθεί την εκδήλωσή της. Περίπου 1 στους 4 ασθενείς με νόσο Graves  θα εμφανίσουν ΘΟ. Μπορεί να εμφανιστεί επίσης και σε ασθενείς με υποθυρεοειδισμό ή ακόμα και σε ασθενείς με φυσιολογική λειτουργία θυρεοειδούς. Οι ασθενείς με γνωστή θυρεοειδοπάθεια πρέπει να ελέγχουν συχνά τη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα και να προσαρμόζουν τη δόση των φαρμάκων με βάση τη σύσταση του ενδοκρινολόγου τους. 

H ΘΟ είναι σοβαρότερη σε αρρώστους μεγαλύτερης ηλικίας και επίσης στους άνδρες από ότι στις γυναίκες. Το κάπνισμα έχει δειχθεί ότι χειροτερεύει σημαντικά την πορεία της ΘΟ αυξάνοντας τον κίνδυνο τύφλωσης.

Ποια είναι τα συμπτώματα της θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας?

Τα κύρια συμπτώματα σχετίζονται με την ξηροφθαλμία που προκαλείται από τη νόσο και συμπεριλαμβάνουν: αίσθημα ξένου σώματος, πόνο και δακρύρροια. Άλλα συμπτώματα συμπεριλαμβάνουν:

  1. Ερυθροί οφθαλμοί
  2. Οίδημα και ερυθρότητα των βλεφάρων
  3. Πόνος πίσω από τα μάτια καθώς και σε συγκεκριμένες κινήσεις τους
  4. Γουρλωμένο βλέμμα και διογκωμένα μάτια
  5. Διπλωπία
  6. Θολή όραση, μειωμένη αντίληψη των χρωμάτων
  7. Απώλεια όρασης

Πώς θεραπεύεται η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια?

Οι περισσότερες περιπτώσεις ΘΟ είναι ήπιες και αυτοπεριοριζόμενες μέσα σε λίγα χρόνια. H ήπια μορφή της ΘΟ αντιμετωπίζεται με τεχνητά δάκρυα και συμπληρώματα σεληνίου που είναι αντιοξειδωτικό ιχνοστοιχείο και έχει δειχθεί ότι βοηθά στη βελτίωση της πορείας της νόσου. Η μόνιμη διακοπή του καπνίσματος είναι πολύ σημαντική, καθώς και ο αυστηρός έλεγχος της λειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα. 

Η πιο σοβαρή μορφή φλεγμονής των ιστών που συνδέεται με την ΘΟ πρέπει να αντιμετωπίζεται άμεσα γιατί μπορεί να οδηγήσει μακροχρόνια σε σοβαρά προβλήματα. Η μείωση της φλεγμονής αυτής επιτυγχάνεται με τη χορήγηση στεροειδών είτε από του στόματος είτε ενδοφλεβίως. Συμπληρωματικά σε συγκεκριμένες περιπτώσεις πραγματοποιείται χαμηλής δόσης ακτινοθεραπεία του ματιού με πολύ καλά αποτελέσματα. 

Πότε χρειάζεται χειρουργείο στην ΘΟ?

Η πλειονότητα των περιπτώσεων ΘΟ αντιμετωπίζεται συντηρητικά. Το χειρουργείο στοχεύει στην αποσυμπίεση του οφθαλμικού κόγχου μέσω αφαίρεσης οστού και ενίοτε λιπώδους ιστού που περιβάλλει το μάτι. 

Το χειρουργείο ενδείκνυται συνήθως σε σημαντική πρόπτωση των ματιών στο στάδιο που η νόσος έχει σταθεροποιηθεί και η ενεργός φάση έχει παρέλθει για τουλάχιστον 6 μήνες. Σπανιότερα, χειρουργείο ενδείκνυται άμεσα όταν ο ασθενής δεν ανταποκρίνεται στα στεροειδή και απειλείται με απώλεια όρασης. Το χειρουργείο γίνεται σε ολική αναισθησία και ο ασθενής βγαίνει από το νοσοκομείο την επόμενη ημέρα.

Πέραν της αποσυμπίεσης του κόγχου είναι δυνατή η επέμβαση στραβισμού για να διορθωθεί τυχόν διπλωπία καθώς και διορθωτικές επεμβάσεις της θέσης των βλεφάρων με στόχο την πλήρη αισθητική και λειτουργική αποκατάσταση. 

Μετεγχειρητική φροντίδα

Ο επίδεσμος αφαιρείται πριν την έξοδο του ασθενή από το νοσοκομείο. Χορηγούνται αντιβιοτικά από το στόμα και σε μορφή κολλυρίου. Σε κάποιες περιπτώσεις δίνεται μια σταδιακά μειούμενη δόση στεροειδών για να επιταχυνθεί η μείωση του μετεγχειρητικού οιδήματος. Τέλος, χορηγούνται παυσίπονα για τις πρώτες ημέρες μετά το χειρουργείο.

Χειρουργική αισθητική αποκατάσταση άνω βλεφάρων σε ασθενή με θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια.
Πριν και 2 εβδομάδες μετά από βλεφαροπλαστική και κατέβασμα των άνω βλεφάρων. Η ασθενής παρουσίαζε σημαντικού βαθμού ανάσπαση των άνω βλεφάρων με συνοδή ξηροφθαλμία λόγω αδυναμίας σύγκλεισης των ματιών. Πραγματοποιήθηκε συντηρητική αφαίρεση δέρματος και οπίσθια μετάθεση των ανελκτήρων των άνω βλεφάρων άμφω προσφέροντας αισθητική και λειτουργική βελτίωση.
Ασθενής με αμφοτερόπλευρη πρόπτωση οφθαλμών λόγω θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας
Ασθενής με αμφοτερόπλευρη πρόπτωση οφθαλμών λόγω θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας
Μετά από χειρουργείο αμφοτερόπλευρης αποσυμπίεσης κόγχου
Μετά από χειρουργείο αμφοτερόπλευρης αποσυμπίεσης κόγχου
Οφλαλμοπάθια
Διευρυμένη βλεφαρική σχισμή αριστερού οφθαλμού λόγω υψηλής θέσης του άνω βλεφάρου σε ασθενή με θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια
Οφλαλμοπάθια
Δύο εβδομάδες μετά από χειρουργική αποκατάσταση θέσης αριστερού άνω βλεφάρου.