Τι είναι το υαλοειδές υγρό;
Το υαλοειδές υγρό είναι ένα διαφανές και παχύρρευστο υγρό που μοιάζει με ζελέ και καλύπτει τον χώρο που ονομάζουμε υαλοειδική κοιλότητα, δηλαδή τον χώρο που βρίσκεται μεταξύ του κρυσταλλοειδούς φακού και του αμφιβληστροειδούς χιτώνα. Το υαλοειδές σώμα έχει σημεία στα οποία προσφύεται ισχυρά στον αμφιβληστροειδή και αυτά είναι συνήθως το οπτικό νεύρο, η ωχρά κηλίδα, τα αγγεία και η περιφέρεια του αμφιβληστροειδούς.
Τι είναι η αποκόλληση υαλοειδούς;
Με το πέρασμα της ηλικίας το υαλοειδές σώμα αλλάζει υφή και σύσταση, καθώς γίνεται περισσότερο υδαρές και λιγότερο συμπαγές. Για αυτόν τον λόγο εξασθενούν οι ανατομικές συνδέσεις με τον αμφιβληστροειδή, με αποτέλεσμα το υαλοειδές σώμα να αρχίσει να συρρικνώνεται. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται οπίσθια αποκόλληση του υαλοειδούς. Η μέση ηλικία εμφάνισης της αποκόλλησης του υαλοειδούς είναι τα 50 με 60 έτη, ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι ηλικίας 70 και άνω έχουν αποκόλληση υαλοειδούς και στους δύο οφθαλμούς.
Η αποκόλληση του υαλοειδούς από μόνη της δεν αποτελεί κίνδυνο για την υγεία του ματιού μας. Σε σπάνιες περιπτώσεις, που οι ανατομικές συνδέσεις του υαλοειδούς με τον αμφιβληστροειδή είναι πολύ ισχυρές, η συρρίκνωση του υαλοειδούς μπορεί να προκαλέσει ισχυρή έλξη και να δημιουργήσει ρωγμή στον αμφιβληστροειδή χιτώνα. Επιπλέον, αν έχει ισχυρή σύνδεση με κάποιο αγγείο του αμφιβληστροειδούς μπορεί να το τραυματίσει κατά την αποκόλληση και να προκαλέσει αιμορραγία. Σε περίπτωση ρωγμής του αμφιβληστροειδούς μπορεί αυτή να οδηγήσει στην πολύ σοβαρή και απειλητική για την όραση κατάσταση που ονομάζεται αποκόλληση αμφιβληστροειδούς, η οποία χρήζει άμεσης χειρουργικής αποκατάστασης.
Ποιες είναι οι αιτίες που προκαλούν την αποκόλληση υαλοειδούς;
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω ο κύριος αιτιολογικός παράγοντας που συνδέεται με την εμφάνιση της αποκόλλησης του υαλοειδούς είναι η προχωρημένη ηλικία. Άλλοι πιθανοί αιτιολογικοί παράγοντες περιλαμβάνουν:
- Υψηλή μυωπία: Η υψηλή μυωπία συνδέεται με μεγαλύτερο αξονικό μήκος του οφθαλμού το οποίο έχει δειχθεί σε έρευνες ότι αποτελεί ισχυρό προδιαθεσικό παράγοντα για οπίσθια αποκόλληση υαλοειδούς. Όσο μεγαλύτερη είναι η μυωπία, τόσο πιο πολλές είναι οι πιθανότητες αποκόλλησης του υαλοειδούς
- Τραύμα οφθαλμού: Έχει δειχθεί πως οι πιθανότητες αποκόλλησης του υαλοειδούς αυξάνονται σημαντικά μετά από αμβλύ τραύμα του οφθαλμού (για παράδειγμα χτύπημα από μπάλα τένις)
- Χειρουργείο καταρράκτη: Η επέμβαση του καταρράκτη αυξάνει σημαντικά το ποσοστό αποκόλλησης του υαλοειδούς
- Ενδοφθάλμιες φλεγμονές: Οπίσθιες ραγοειδίτιδες ή άλλες φλεγμονές εντός του οφθαλμού συνδυάζονται συχνά με αποκόλληση του υαλοειδούς
Ποια είναι τα συμπτώματα της αποκόλλησης του υαλοειδούς;
Τα συνηθέστερα συμπτώματα της οπίσθιας αποκόλλησης του υαλοειδούς περιλαμβάνουν:
- Μυοψίες ή μυγάκια: Παρατηρούνται κυρίως σε λευκό φόντο, όπως τοίχο ή κοιτώντας τον ουρανό και αποτελούν θολερότητες εντός του υαλοειδούς σώματος, όπου ο ασθενής τα αντιλαμβάνεται ως πολλά στίγματα ή ιστούς αράχνης που περιφέρονται στο οπτικό πεδίο και ακολουθούν την κίνηση του βλέμματος. Συχνά αυτό που ανησυχεί περισσότερο τον ασθενή είναι πέραν από την ξαφνική εμφάνιση των μυοψιών και η απότομη αύξησή τους σε αριθμό και ένταση. Οι μυοψίες μπορεί να παραμείνουν για πάντα, αλλά συχνά εξαφανίζονται με την πάροδο του χρόνου σε βάθος μηνών ή ετών.
- Λάμψεις φωτός: Οι λάμψεις εμφανίζονται κατά τη διάρκεια της οπίσθιας αποκόλλησης του υαλοειδούς και συγκεκριμένα όταν ασκείται έλξη στον αμφιβληστροειδή χιτώνα στα σημεία ισχυρής πρόσφυσης του υαλοειδούς με αυτόν. Οι λάμψεις γίνονται αντιληπτές από τον ασθενή ως αστραπές και είναι ίσως το πιο ανησυχητικό σύμπτωμα που πρέπει οπωσδήποτε να μας οδηγήσει στον οφθαλμίατρο. Υπολογίζεται ότι ένας στους δύο ασθενείς με οπίσθια αποκόλληση υαλοειδούς αντιλαμβάνονται λάμψεις φωτός
Πώς βλέπω όταν έχω αποκόλληση του υαλοειδούς;
Στην αποκόλληση υαλοειδούς ο ασθενης παρατηρεί μυγάκια, κλωστές αράχνης ή αιωρούμενες σκιές στο οπτικό του πεδίου, όπως φαίνεται στη φωτογραφία.
Πόσο διαρκεί η αποκόλληση υαλοειδούς;
Η αποκόλληση του υαλοειδούς είναι μια διαδικασία που διαρκεί από μερικούς μήνες έως χρόνια και ποικίλλει από ασθενή σε ασθενή.
Πώς γίνεται η διάγνωση της αποκόλλησης του υαλοειδούς;
Η διάγνωση της αποκόλλησης του υαλοειδούς περιλαμβάνει τις ακόλουθες εξετάσεις:
- Μέτρηση της οπτικής οξύτητας
- Επισκόπηση των προσθίων ημιμορίων στη σχισμοειδή λυχνία και μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης
- Βυθοσκόπηση: Γίνεται μετά από ενστάλαξη μυδριατικών σταγόνων για τη διαστολή της κόρης. Η εξέταση αυτή επιτρέπει στον οφθαλμίατρο να επισκοπήσει το υαλοειδές σώμα από το κέντρο του βυθού έως την περιφέρεια, να θέσει τη διάγνωση και να αποκλείσει επικίνδυνες για τον οφθαλμό επιπλοκές, όπως η ρωγμή ή η αποκόλληση αμφιβληστροειδούς και οι ενδοϋαλοειδικές αιμορραγίες.
Ποια είναι η θεραπεία για την αποκόλληση του υαλοειδούς;
Στις περισσότερες περιπτώσεις ο ασθενής με οπίσθια αποκόλληση του υαλοειδούς παρακολουθείται ανά τακτά χρονικά διαστήματα χωρίς να χρειαστεί κάποια θεραπεία. Αν τα μυγάκια είναι πολύ έντονα και επηρεάζουν τη ποιότητα όρασης και ζωής του ασθενούς υπάρχει η δυνατότητα της λέιζερ βιτρεόλυσης (vitreolysis ή λύση του υαλοειδούς) με το YAG laser, κατά το οποίο ο ιατρός χρησιμοποιεί το YAG Laser ακτινοβολώντας τις θολερότητες και θρυμματίζοντάς τις σε μικρότερα τμήματα. Σε περίπτωση μεγαλύτερων θολεροτήτων και μυοψιών υπάρχει η δυνατότητα χειρουργικής αφαίρεσης του υαλοειδούς σώματος με την επέμβαση της υαλοειδεκτομής. Η απόφαση για την επέμβαση απαιτεί διεξοδική συζήτηση ιατρού και ασθενούς, καθώς πρέπει να αξιολογηθούν τα οφέλη σε σχέση με τις πιθανές επιπλοκές της επέμβασης.
