Διαθλαστική ανωμαλία αποκαλείται η αδυναμία του ματιού να εστιάσει το εισερχόμενο σε αυτό φως επάνω στον αμφιβληστροειδή.

Το ισχυρότερο διαθλαστικό μέσο του ματιού είναι ο κερατοειδής χιτώνας και η καμπυλότητά του καθορίζει στο μεγαλύτερο βαθμό αν η εικόνα θα σχηματιστεί επάνω στον αμφιβληστροειδή ή όχι. Για αυτό το λόγο στη διαθλαστική χειρουργική επεμβαίνουμε με το laser στον κερατοειδή ώστε να αλλάξουμε το σχήμα του και να απαλλάξουμε τον ασθενή από την ανάγκη να φοράει διορθωτικά γυαλιά.

Μία άλλη παράμετρος που παίζει ρόλο στην ακριβή εστίαση της εικόνας στον αμφιβληστροειδή είναι το αξονικό μήκος του οφθαλμού.

Οι διαθλαστικές ανωμαλίες διαχωρίζονται στην μυωπία, την υπερμετρωπία και τον αστιγματισμό.

Οφθαλμός
Εμμετρωπικό μάτι. Οι ακτίνες φωτός εισέρχονται στον οφθαλμό και διαθλώνται στον κερατοειδή χιτώνα. Η εικόνα σχηματίζεται επάνω στον αμφιβληστροειδή δίνοντας καθαρή όραση.

ΜΥΩΠΙΑ

Στην μυωπία η εικόνα σχηματίζεται μπροστά από τον αμφιβληστροειδή. Αυτό οφείλεται είτε σε αυξημένη καμπυλότητα του κερατοειδή, είτε σε μεγάλο αξονικό μήκος του ματιού, είτε συνηθέστερα σε συνδυασμό και των δύο. Η μυωπία έχει σαν αποτέλεσμα ο ασθενής να μην μπορεί να δει καθαρά μακριά.

Δείτε το βίντεο
Μυωπία
O σχηματισμός της εικόνας γίνεται μπροστά από τον αμφιβληστροειδή.

ΥΠΕΡΜΕΤΡΩΠΙΑ

Στην υπερμετρωπία η εικόνα σχηματίζεται πίσω από τον αμφιβληστροειδή. Αυτό οφείλεται είτε σε μειωμένη καμπυλότητα του κερατοειδή, είτε σε μικρό αξονικό μήκος του ματιού, είτε συνηθέστερα σε συνδυασμό και των δύο. Η υπερμετρωπία έχει σαν αποτέλεσμα ο ασθενής να μην μπορεί να δει καθαρά μακριά αλλά ούτε και κοντά.

Δείτε το βίντεο
υπερμετρωπία
Ο σχηματισμός της εικόνας γίνεται πίσω από τον αμφιβληστροειδή

ΑΣΤΙΓΜΑΤΙΣΜΟΣ

Ο φυσιολογικός κερατοειδής έχει σχήμα τέλειας σφαίρας. Στον αστιγματισμό ο κερατοειδής δεν έχει την ίδια καμπυλότητα σε όλους τους άξονές του με αποτέλεσμα η εικόνα να μην είναι ομοιόμορφα εστιασμένη και να παρουσιάζεται θολή. Ο αστιγματισμός τυπικά συνυπάρχει με μυωπία ή υπερμετρωπία.

Δείτε το βίντεο
αστιγματισμός
Η εικόνα έχει πολλαπλά σημεία εστίασης με αποτέλεσμα να εμφανίζεται θολή.

ΠΡΕΣΒΥΩΠΙΑ

Στην πρεσβυωπία ο κρυσταλλοειδής φακός χάνει σταδιακά την ικανότητά του να αλλάζει το σχήμα του ώστε να αυτοπροσαρμόζει την δύναμή του και να δίνει τη δυνατότητα ευκρινούς όρασης στις κοντινές αποστάσεις. Αποτελεί φυσιολογικό φαινόμενο που ξεκινά από την ηλικία των 40 σε όλους με τα συμπτώματά του να εμφανίζονται νωρίτερα στους υπερμέτρωπες και αργότερα στους μύωπες.

Δείτε το βίντεο

Συχνές ερωτήσεις και πληροφορίες σχετικά με τις Διαθλαστικές Ανωμαλίες

Συμπτώματα των διαθλαστικών ανωμαλιών

  1. Θολή όραση
  2. Κόπωση/πονοκέφαλο
  3. Διπλωπία

Αντιμετώπιση των διαθλαστικών ανωμαλιών και ο ρόλος της διαθλαστικής χειρουργικής

Η αντιμετώπιση των διαθλαστικών ανωμαλιών γίνεται είτε με γυαλιά είτε με φακούς επαφής.

Η διαθλαστική χειρουργική αποτελεί τη μόνη θεραπεία των διαθλαστικών ανωμαλιών αλλά η εφαρμογή της πρέπει να γίνεται αν πληρούνται συγκεκριμένα κριτήρια.

Ποιος είναι κατάλληλος να υποβληθεί σε διαθλαστική χειρουργική επέμβαση?

Για να μπορεί κανείς να υποβληθεί σε διαθλαστική χειρουργική επέμβαση είναι απαραίτητο να έχει συμπληρώσει το 18ο έτος ηλικίας και να έχει σταθερή διάθλαση τουλάχιστον για ένα χρόνο.

Υπάρχουν αντενδείξεις στη διαθλαστική χειρουργική?

Στις ακόλουθες περιπτώσεις η διαθλαστική χειρουργική αντενδείκνυται:

  1. Σοβαρού βαθμού ξηροφθαλμία
  2. Εγκυμοσύνη
  3. Κερατόκωνος
  4. Πολύ λεπτός κερατοειδής

Ποια είναι τα είδη των διαφορετικών επεμβάσεων?

Οι δύο πιο δημοφιλείς τεχνικές είναι η LASIK και η PRK. Και στις 2 μεθόδους χρησιμοποιείται το excimer laser για την αναδιαμόρφωση της καμπυλότητας του κερατοειδή με σκοπό το είδωλο να σχηματίζεται πάνω στον αμφιβληστροειδή.

Στη μέθοδο LASIK, δημιουργείται ένας κρημνός (flap) στην επιφάνεια του κερατοειδή χιτώνα με χρήση του femtosecond laser. Ο κρημνός ανασηκώνεται και στη συνέχεια το excimer laser σμιλεύει τον κερατοειδή. Στο τέλος ο κρημνός επανατοποθετείται στην αρχική του θέση.

Μέθοδος Femto-LASIK. Το femtosecond laser δημιουργεί έναν κρημνό (flap) ο οποίος ανασηκώνεται μηχανικά. Στη συνέχεια το excimer laser σμιλεύει τον κερατοειδή. Στο τέλος, το flap επανατοποθετείται στη θέση του.

 

Στη μέθοδο PRK δεν υπάρχει δημιουργία κρημνού αλλά η επιφανειακή στοιβάδα του κερατοειδή αφαιρείται μηχανικά μετά από ενστάλαξη αραιωμένης αλκοόλης. Στη συνέχεια το excimer laser  σμιλεύει τον κερατοειδή όπως  στο LASIK. Στο τέλος της επέμβασης τοποθετείται θεραπευτικός φακός επαφής που αφαιρείται όταν επουλωθεί πλήρως η επιφάνεια του κερατοειδή, δηλαδή σε συνήθως 5 ημέρες.

Μέθοδος PRK. Η επιφανειακή στοιβάδα του κερατοειδή αφαιρείται μηχανικά και στη συνέχεια το excimer laser σμιλεύει τον κερατοειδή.

 

Μία εξελιγμένη μορφή της PRK, η trans-PRK έχει εδραιωθεί τα τελευταία χρόνια καθώς δεν υπάρχει μηχανική αφαίρεση της επιφανειακής στοιβάδας του κερατοειδούς αλλά όλα γίνονται σε ένα βήμα από το laser (no touch procedure). Έρευνες δείχνουν ότι τα αποτελέσματα στη διόρθωση της όρασης δεν ξεπερνούν την παραδοσιακή μέθοδο PRK, αλλά η επούλωση του κερατοειδούς ίσως είναι λίγο γρηγορότερη.

Ποια μέθοδος είναι αποτελεσματικότερη?

Όλες οι μέθοδοι που προαναφέρθηκαν είναι εξίσου αποτελεσματικές σε θέμα διόρθωσης της διαθλαστικής ανωμαλίας. Η απόφαση για το ποια μέθοδος θα επιλεχθεί παίρνεται από τον χειρουργό οφθαλμίατρο με βάση τις εξατομικευμένες ανάγκες του ασθενούς.

Σε γενικές γραμμές, η μέθοδος PRK προτιμάται σε ασθενείς με έντονη αθλητική δραστηριότητα σε σπορ που περιλαμβάνουν επαφή όπως ποδόσφαιρο, μπάσκετ, τένις κλπ καθώς το flap μπορεί να μετακινηθεί σε ένα τραύμα και στη περίπτωση αυτή χρειάζεται χειρουργείο για να επανατοποθετηθεί στη σωστή του θέση. Η μέθοδος LASIK μπορεί να διορθώσει μεγαλύτερου βαθμού μυωπίες και προσφέρει ταχεία ανάρρωση σε αντίθεση με την PRK όπου ο ασθενής έχει μετεγχειρητικά ενοχλήματα για λίγες ημέρες.

Μέχρι ποια ηλικία μπορεί κανείς να υποβληθεί σε διαθλαστική χειρουργική?

Μετά την ηλικία των 40, ο κρυσταλλοειδής φακός χάνει σταδιακά την ικανότητά του να προσαρμόζει με αποτέλεσμα να υπάρχει δυσκολία στο να διαβάσει κανείς κοντά. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται πρεσβυωπία. Η ακριβής ηλικία εμφάνισης συμπτωμάτων εξαρτάται από τις διαθλαστικές ιδιότητες του ματιού, δηλαδή από το αν έχει κανείς μυωπία ή υπερμετρωπία. Τα συμπτώματα πρεσβυωπίας εμφανίζονται πολύ νωρίτερα στους υπερμέτρωπες από ότι στους μύωπες.

Στην πρεσβυωπική ηλικία η πιο ασφαλής μέθοδος είναι το monovision. Με το monovision, το επικρατές μάτι διορθώνεται με laser για μακριά και το μη επικρατές αφήνεται μυωπικό ώστε να δίνει στον ασθενή τη δυνατότητα να βλέπει κοντά. Πριν γίνει η επέμβαση γίνεται δοκιμή με φακούς επαφής για να γίνει προσομοίωση του monovision καθώς ένα μικρό ποσοστό ασθενών δεν ανέχεται καλά τη διαφορά μεταξύ των δύο ματιών. Επομένως η διαθλαστική χειρουργική έχει εφαρμογή και στις μεγαλύτερες ηλικίες αλλά με συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Εναλλακτικά, ένας ασθενής της πρεσβυωπικής ηλικίας που θέλει να ανεξαρτητοποιηθεί πλήρως από τα γυαλιά του και δεν επιθυμεί διαθλαστική επέμβαση, έχει την επιλογή του λεγόμενου clear lens extraction, κατά τον οποίο αντικαθίσταται ο φακός του ματιού με έναν πολυεστιακό φακό με τη μέθοδο του χειρουργείου καταρράκτη.