Τι είναι η δακρύρροια;
Ως δακρύρροια (ή αλλιώς επιφορά) εννοούμε τη συχνή εκείνη κατάσταση κατά την οποία παρατηρείται υπερχείλιση των δακρύων από τον οφθαλμό στο πρόσωπο. Πρόκειται για ένα αρκετά συχνό πρόβλημα, το οποίο δεν έχει άμεση επίπτωση στην υγεία του οφθαλμού, επηρεάζει όμως την ποιότητα της ζωής και σε μεγάλο βαθμό μπορεί να επηρεάσει και την όραση. Η δακρύρροια μπορεί να εμφανίζεται λίγες φορές μέσα στην ημέρα ή να είναι μόνιμη, προκαλώντας δυσκολία στην πραγματοποίηση των καθημερινών δραστηριοτήτων του ασθενή. Επιπλέον, έρευνες έχουν δείξει τις αρνητικές επιπτώσεις της δακρύρροιας στην ψυχολογία και τις κοινωνικές επαφές του ασθενή, καθιστώντας την αντιμετώπισή της απαραίτητη.
Πώς παράγονται τα δάκρυα;
Η παραγωγή των δακρύων γίνεται από τον δακρυϊκό αδένα, ο οποίος βρίσκεται στην έξω και άνω πλευρά του οφθαλμού, κάτω από το άνω βλέφαρο. Στη συνέχεια, με κάθε ανοιγοκλείσιμο των βλεφάρων, τα δάκρυα απλώνονται ομοιόμορφα στην οφθαλμική επιφάνεια και αναμιγνύονται με έλαια που παράγονται από τους μεϊμοβιανούς αδένες των βλεφάρων και δημιουργούν το δακρυϊκό φιλμ. Ο ρόλος του δακρυϊκού φιλμ είναι η προστασία της επιφάνειας των ματιών. Η παροχέτευση των δακρύων γίνεται μέσω δύο μικρών στομίων, των λεγόμενων δακρυϊκών σημείων, τα οποία είναι δύο μικρές οπές στην έσω πλευρά του χείλους του άνω και του κάτω βλεφάρου, στην εσωτερική γωνία του ματιού. Το μεγαλύτερο ποσοστό της παροχέτευσης των δακρύων γίνεται μέσω του κάτω δακρυϊκού σημείου.
Μόλις εισέλθουν τα δάκρυα στα δακρυϊκά σημεία, περνούν μέσα από δύο μακρόστενα σωληνάρια μήκους 10 χιλιοστών και καταλήγουν στον δακρυϊκό ασκό (ή σάκο) που βρίσκεται κάτω από τον έσω κανθό του οφθαλμού. Τέλος, τα δάκρυα περνούν από το κατώτερο σημείο του δακρυϊκού ασκού και καταλήγουν μέσω του ρινοδακρυϊκού πόρου στο εσωτερικό πλάγιο τοίχωμα της μύτης, όπου απορροφούνται από το ρινικό βλεννογόνο. Στην ομαλή λειτουργία αυτή του δακρυϊκού συστήματος συμβάλλει ο μηχανισμός που αντλεί τα δάκρυα κατά μήκος του, δημιουργώντας αρνητική πίεση σε κάθε βλεφαρισμό (δηλαδή όταν ανοιγοκλείνουμε τα βλέφαρά μας). Το δακρυϊκό αυτό σύστημα του οφθαλμού λειτουργεί διατηρώντας ισορροπία μεταξύ της ποσότητας και του ρυθμού παραγωγής και παροχέτευσης των δακρύων. Οποιαδήποτε κατάσταση διαταράξει αυτή την ισορροπία μπορεί να οδηγήσει είτε σε δακρύρροια των ματιών είτε σε έντονη ξηροφθαλμία.
Γιατί δακρύζει το μάτι μου;
Καταστάσεις που προκαλούν υπερβολική παραγωγή δακρύων από τον δακρυϊκό αδένα και τη μειωμένη παροχέτευσή τους από το δακρυϊκό σύστημα στην εσωτερική γωνία του ματιού, μπορούν να οδηγήσουν σε δακρύρροια. Ομοίως, καταστάσεις που προκαλούν διαταραχή της λειτουργίας της αντλίας του δακρυϊκού συστήματος μπορεί να οδηγήσουν σε δακρύρροια.
Ποια είναι τα αίτια που προκαλούν τη δακρύρροια;
Η δακρύρροια είναι στη πραγματικότητα ένα πολυπαραγοντικό πρόβλημα, που συμπεριλαμβάνει ταυτόχρονη συνύπαρξη πολλών προβλημάτων. Τα πιο συχνά αίτια της δακρύρροιας περιλαμβάνουν τα παρακάτω:
- Ξηροφθαλμία που επιδεινώνεται από περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως είναι ο ξηρός αέρας και η πολύωρη εργασία στον υπολογιστή.
- Ύπαρξη ξένου σώματος στην οφθαλμική επιφάνεια.
- Επίκτητη στένωση ή απόφραξη του ρινοδακρυϊκού πόρου: Αποτελεί το συχνότερο αίτιο δακρύρροιας σε μεγαλύτερες ηλικίες και μπορεί να οφείλεται σε ανατομική προδιάθεση, χρόνιες φλεγμονές ή αυτοάνοσα νοσήματα. Η κατάσταση αυτή συχνά οδηγεί σε μόνιμη δακρύρροια και παρουσία βλέννης και πύου στην οφθαλμική επιφάνεια. Η συσσώρευση μικροβίων, λόγω της στάσης των δακρύων εντός του δακρυϊκού σάκου, συχνά προκαλεί τη δακρυοκυστίτιδα, μια επώδυνη κατάσταση που χαρακτηρίζεται από έντονη φλεγμονή και δημιουργία αποστήματος εντός του δακρυϊκού ασκού. Η δακρυοκυστίτιδα χρήζει άμεσης διάνοιξης του δακρυϊκού ασκού μετά από συστηματική χορήγηση αντιβιοτικών.
- Συγγενή στένωση ή απόφραξη του ρινοδακρυϊκού πόρου: Συμβαίνει συχνά σε βρέφη και οφείλεται σε ατελή ανάπτυξη του δακρυϊκού συστήματος που συνήθως βελτιώνεται όσο το παιδί μεγαλώνει
- Στένωση ή απόφραξη των δακρυϊκών σωληναρίων: Η κατάσταση αυτή είναι σπανιότερη και μπορεί να είναι συγγενής ή επίκτητη. Οι επίκτητες στενώσεις ή αποφράξεις των δακρυϊκών σωληναρίων είναι συνήθως αποτέλεσμα επαναλαμβανόμενων και χρόνιων φλεγμονών και μολύνσεων της οφθαλμικής επιφάνειας.
- Θλαστικό τραύμα σε οποιοδήποτε σημείο του δακρυϊκού συστήματος.
- Όγκο κατά μήκος του δακρυϊκού συστήματος.
- Δακρυόλιθους (“πέτρες”) που σχηματίζονται εντός των σωληναρίων ή του δακρυϊκού σάκου από χρόνιες εναποθέσεις υλικού (πχ. μάσκαρα).
- Ηλικιακή χαλάρωση του βλεφάρου, η οποία οδηγεί είτε σε ανεπάρκεια της λειτουργίας της αντλίας είτε σε διαταραχή της φυσιολογικής θέσης του βλεφάρου, με αποτέλεσμα τα δάκρυα να μην οδηγούνται προς το δακρυϊκό σημείο.
Ποια είναι η θεραπεία για την αντιμετώπιση της δακρύρροιας;
Η θεραπεία για την αντιμετώπιση της δακρύρροιας βασίζεται στην υποκείμενη αιτία. Όπως προαναφέρθηκε, συχνά συνυπάρχουν πολλές αιτίες μαζί. Η εξέταση από ειδικό οφθαλμοπλαστικό χειρουργό είναι απαραίτητη για τον σχεδιασμό της θεραπευτικής αντιμετώπισης με βάση τις ανάγκες του κάθε ασθενούς εξατομικευμένα. Οι θεραπείες περιλαμβάνουν:
- Αντιμετώπιση της ξηροφθαλμίας με χρήση τεχνητών δακρύων και αντιφλεγμονωδών σταγόνων.
- Αντιμετώπιση της απόφραξης του ρινοδακρυϊκού πόρου με την επέμβαση της ασκορινοστομίας, κατά την οποία γίνεται παράκαμψη της στένωσης ή απόφραξης με τη δημιουργία μιας νέας οδού παροχέτευσης των δακρύων εντός της ρινικής κοιλότητας.
- Διάνοιξη των δακρυϊκών σημείων σε περίπτωση απόφραξης ή στένωσής τους, μια μικροεπέμβαση που διαρκεί πέντε λεπτά και γίνεται με τοπική αναισθησία στο ιατρείο.
- Διάνοιξη των δακρυϊκών σωληναρίων, σε περίπτωση στένωσης ή απόφραξής τους, με ένθεση ειδικού σωληναρίου σιλικόνης, το οποίο αφαιρείται 2 με 3 μήνες μετά από την επέμβαση.
- Χειρουργική συρραφή σε περίπτωση τραύματος και ένθεση ειδικού σωληναρίου σιλικόνης που αφαιρείται 2 με 3 μήνες μετά την επέμβαση.
- Χειρουργική σύσφιξη του βλεφάρου σε περιπτώσεις ηλικιακής χαλάρωσης.
- Χειρουργική αφαίρεση όγκου ή μορφώματος που επηρεάζει την ανατομία ή τη φυσιολογική λειτουργία του δακρυϊκού συστήματος.
Τι είναι η επέμβαση της ασκορινοστομίας;
Η επέμβαση της ασκορινοστομίας είναι η επέμβαση εκλογής για τη θεραπεία της απόφραξης του ρινοδακρυϊκού πόρου σε ενήλικες και παιδιά. Η επέμβαση αυτή πραγματοποιείται είτε με μικρή εξωτερική τομή στο πλάγιο τοίχωμα της μύτης είτε ενδοσκοπικά, δηλαδή με χρήση μίας κάμερας και ειδικών εργαλείων εντός της ρινικής κοιλότητας. Το χειρουργείο πραγματοποιείται με μέθη ή με γενική αναισθησία, διαρκεί μία έως μιάμιση ώρες και ο ασθενής επιστρέφει άμεσα μετά από την επέμβαση στο σπίτι του.
Στόχος της επέμβασης είναι η παράκαμψη της στένωσης, μέσω της δημιουργίας μιας νέας οδού για τη διέλευση των δακρύων από την οφθαλμική επιφάνεια εντός της ρινικής κοιλότητας και την απορρόφησή τους από τον ρινικό βλεννογόνο. Απαραίτητη για την επιτυχία της επέμβασης είναι η χρήση ειδικών σωληναρίων σιλικόνης, που τοποθετούνται προκειμένου να κρατήσουν ανοικτή τη δίοδο των δακρύων και αφαιρούνται με τοπική αναισθησία ενάμιση μήνα μετά από την επέμβαση. Σημειώνουμε ότι η επέμβαση της ασκορινοστομίας έχει εξαιρετικά ποσοστά επιτυχίας που αγγίζουν το 95%.
Συχνές ερωτήσεις
Τι σημαίνει όταν δακρύζει το αριστερό ή το δεξί μάτι μου;
Στις περισσότερες περιπτώσεις, η αιτία για την οποία δακρύζει το αριστερό ή το δεξί μάτι του ασθενή είναι είτε η υπερβολική παραγωγή δακρύων, λόγω ξηροφθαλμίας και περιβαλλοντικών παραγόντων, είτε μία στένωση ή απόφραξη του δακρυϊκού μας συστήματος. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να πραγματοποιηθεί εξέταση από ειδικό οφθαλμίατρο, οποίος μπορεί να διαγνώσει έγκυρα την πάθηση και να παρέχει την κατάλληλη καθοδήγηση. Οι πιθανοί λόγοι για τους οποίους έχουμε δακρύρροια δεν αλλάζουν με βάση το ποιο από τα δύο μας μάτια δακρύζει.
Τι να κάνω για να σταματήσει να δακρύζει το μάτι μου;
Οι αιτίες δακρύρροιας είναι πολλές και συχνά συνδυάζονται μεταξύ τους. Είναι σημαντικό, σε περίπτωση δακρύρροιας, να απευθυνθείτε άμεσα σε ειδικό οφθαλμοπλαστικό χειρουργό, ο οποίος θα μας εξετάσει αναλυτικά και θα διαγνώσει το πρόβλημα.
Συνδέεται η δακρύρροια με το άγχος;
Δεν έχει δειχθεί σε έρευνες η άμεση αιτιολογική σύνδεση της δακρύρροιας με το άγχος. Παρόλα αυτά, καταστάσεις έντονου άγχους μπορεί να οδηγήσουν σε παραμέληση της υγιεινής των ματιών, γεγονός που μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση της οφθαλμικής επιφάνειας και να προκαλέσει δακρύρροια.
